شناسايي و ارزيابي ريسك مسيرهاي حمل پسمان¬هاي پرتوزاي گروه يك و دو از نيروگاه اتمي بوشهر به منظور دفن در سايت پسمانگور نزديك سطح انارك به روش تحليل سلسله مراتبي(AHP)

Identification and Assessment of the Lowest Risk Routes for Transportation of Group I and II Radioactive Wastes from BNPP for Disposal in Iran Near Surface Repository by AHP Method

از جمله مواد توليد شده در نيروگاه¬هاي هسته¬اي، پسمان¬هاي-پرتوزا مي¬باشد كه انتقال ايمن اين پسمان¬هاي پرتوزا از محل توليد آن در نيروگاه¬هاي هسته¬اي به محل دفن، ضامن ايمني كاركنان، مردم و محيط¬زيست مي¬باشد. پسمان¬هاي پرتوزاي توليد شده در نيروگاه اتمي بوشهر را مي¬توان از سه مسير پيشنهادي و امكان¬پذير جهت دفن در پسمانگور نزديك سطح انارك توسط تريلر حمل نمود. با استفاده از تكنيك¬هاي ارزيابي و مديريت ريسك مي¬توان شرايط مسير و نحوه حمل پسمان¬ها را جهت شناسايي و كنترل ريسك مورد ارزيابي قرار داد. در اين پژوهش قصد بر اين است كه از سه مسير پيشنهادي موجود براي حمل پسمان¬هاي پرتوزا، مسير داراي كمترين ريسك، انتخاب گردد. لذا با شناسايي عواملي كه در ريسك حمل پسمان¬هاي پرتوزا موثر است و نيز با استفاده از مدل¬هاي تصميم¬گيري- روش تحليل سلسله مراتبي(AHP) - نسبت به برنامه¬ريزي و ارزش¬گذاري معيارها اقدام گرديد. معيارهاي انتخابي عبارت¬اند از: 1) نوع مسير، 2) پوشش مسير، 3) ترافيك مسير، 4) تسهيلات مسير و 5) اشكالات هندسي و نقاط حادثه خيز مسير. درادامه با استفاده از روشAHP، ميزان اهميت هر يك از اطلاعات و معيارهاي مذكور تعيين گرديد و نيز با نظرسنجي كارشناسان و خبرگان با استفاده از بررسي¬هاي مستقيم جاده¬اي، وزن¬هاي نسبي را بدست آورده و با به كارگيري نرم افزارEXPERT CHOICE ميزان وزن¬هاي نهايي هر معيار تعيين شد. پس از انجام محاسبات، درصد وزن هر يك از معيارهاي موثر در حمل بدست آمد: 1) نوع مسير(6/48%)، 2) پوشش مسير(9/26%)، 3) ترافيك مسير(8/6%)، 4) تسهيلات مسير(7/3%) و 5) اشكالات هندسي و نقاط حادثه¬خيز مسير (0/14%). در نهايت براي سه مسير، مسيرهاي داراي اولويت ريسك كمتر عبارت بودند از مسير1 با 1/58%، مسير2 با 2/25% و مسير3 با 7/16% ؛ بنابراين، مسير شماره يك داراي كمترين ريسك نسبت به دو مسير ديگر بوده و به عنوان مسير ايمن¬تر جهت حمل پسمان¬هاي پرتوزا انتخاب گرديد و به عنوان مسير جايگزين مسير 1 مي¬توان از مسير 2 استفاده نمود.

Radioactive wastes are inevitably generated in nuclear power plants as a byproduct. Safe transportation of radioactive wastes from generator facilities to disposal site, guarantee the safety of operators, the public and the environment. Radioactive wastes packages in Bushehr Nuclear Power Plant (BNPP) can be transported through three possible routes by a truck for disposal in Iran Near Surface Repository (INSuRe) near Anarak city. Evaluation techniques and risk management can be used to identify and evaluate risks and route conditions for transportation of waste. The purpose of this study is to select the best route for the transportation based on the lowest risk among three routes. Therefore, by identifying criteria which affect the risk of radioactive waste transportation and by using multi-criteria decision making methods such as AHP, criteria were evaluated. Selection Criteria include: 1) type of the route, 2) cover of the route, 3) the rout traffic, 4) the route facilities and 5) geometrical drawbacks and accident-prone points of the rout. Weight factors of the mentioned criteria were determined by using AHP. Also experts judgment and field observations were considered. Finally, weight factors of the criteria and final scores of the routes were determined by EXPERT CHOICE software. Weight factors of the criteria calculated as: 1) type of the route (48.6%), 2) cover of the route (26.9%), 3) the rout traffic (6.8%), 4) the route facilities (3.7%) and 5) geometrical drawbacks and accident-prone points of the route (14.0%). Finally, among the three routes, the route No.1 was prioritized as the lowest risk route by 58.1% score and the second is the route No.2 with 25.2% and the route No.3 has the highest risk with 16.7%. So, the route No.1 was selected as the most suitable and the safest route for transportation of radioactive wastes and route 2 can be accepted as alternative route.