بررسي روش‌شناختي تربيت اقتصادي نزد فقهاي مسلمان و دلالت‌هاي آن جهت گفتمان‌سازي اقتصاد مقاومتي

بدون شك توجه به وضعيت تربيت اقتصادي و ارائه‌ي الگويي روش‌مند جهت ارتقاي آن، نقشي بي‌بديل در پيشرفت هر جامعه‌اي دارد. در اين تحقيق به‌منظور بررسي روش‌شناختي آثار فقهاي مسلمان در حوزه‌ي تربيت اقتصادي، اين مسأله‌ي اساسي را مطرح مي‌كنيم كه آيا روش‌شناسي فقهاء در مبحث فقه‌الاقتصاد با آنچه كه امروزه علم اقتصاد ناميده مي‌شود، متفاوت است؟ فرضيه‌ي ما در اين پژوهش پاسخ مثبت به اين مسأله است، بنابراين جهت استخراج مولفه‌هاي تربيت اقتصادي در راستاي تحقق اقتصاد مقاومتي، بايد ميراث خود در تمدن اسلامي را مورد كنكاش قرار دهيم. براي بررسي اين فرضيه از روش كتابخانه‌اي به‌منظور بررسي اسناد استفاده شده و اطلاعات آن به روش توصيفي، تحليل شده است. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد در تمدن اسلامي مباحث اقتصاد و نيازهايي كه براي اين دانش تعريـف مـي‌شـد، متناسب با «غـايت بشر» يعني كمـال و سعادت بود، بنابراين اين مقوله، ذيل حكمت عملي كه داراي رويكـردي «غايت‌شناختي» بود، مطرح مي‌گشت. بي‌شك اين مسأله ربطي محكم با نحوه نگرش مسلمانان به پديدارهاي اقتصادي داشـته است و فراتر از اين، با نحوه نگاهشان به عـالم و آدم مـرتبط بـوده اسـت. اين روش‌شناسي متمايز، ناشي از نگرش معرفت‌شناسانه و هستي‌شناسانه متمايز است كه مهمترين اركان اين نگرش عبارتند از: «جهان‌بيني وحي انديشانه اسلامي و مقام كاشفيت عقل»، «حك شدگي و پيوستگي علوم با متافيزيك و الهيات اسلامي»، «غايت‌گرايي، توجه به مقاصد عملي و نقش و جايگاه فقه در اين امر».