حرمت إذلال نفس به مثابه قاعده فقهي و نقش آن در فرآيند تربيت

پژوهش حاضر به هدف بررسي نقش وتاثير حرمت اذلال نفس در فرايند تربيت و واكاوي پيامدهاي آن با رويكرد فقهي – تربيتي نگاشته شده است . مطالعات نشان ميدهد با وجود جايگاه ويژه ي قواعد فقهي در تفريع و تطبيق احكام ؛ هنوز قواعدي هستند كه استخراج و اصطياد نشده و يا در ميان فقها به عنوان يك قاعده ي فقهي شهرت نيافته اند . يكي از اين موارد حرمت إذلال نفس است . ذليل كردن خود ، حالتي نفساني و روحي است كه در ساحت فردي و اجتماعي زمينه ساز بسياري از رذايل اخلاقي ورفتارهاي ناشايست اجتماعي است. .بر اساس اين حكم ، هركاري كه سبب ذليل كردن نفس انسان گردد حرام است ؛حكمي كه در منابع فقهي، مصاديق متعددي براي آن از جمله پوشيدن لباس شهرت ، تشبه به جنس مخالف ، پرداختن به امور مالايطاق ، تكدي گري ومانند آن بيان شده است .نظر به اهميت اين موضوع و نقش آن در فرآيند تعليم وتربيت ؛ پژوهش حاضر به روش اسنادي – كتابخانه اي وبصوررت توصيفي - تحليلي انجام گرفته است . سوالات اصلي پژوهش بر اين محور است كه : آيا از ادله و مستندات ناظر بر حرمت اذلال نفس ميتوان حكم به يك قاعده فقهي نمود؟ و در فرض دليل يا قاعده بودن بحث فوق الذكر، اين امر چه پيامدهايي در ساحتهاي تربيت فردي و اجتماعي خواهد داشت ؟ وكاركردهاي تربيتي آن چيست؟ يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه گزاره هاي ديني در اين موضوع ، شمول وكليت لازم براي تطبيق را داشته وميتواند تحت عنوان قاعده فقهي در حوزه فقه فردي و حاكميتي مطرح شود ؛ همچنين توجه به اين قاعده به عنوان يك اصل تربيتي پيشگيرانه در دو بعد فردي و اجتماعي ، سببِ تاثيراتي از جمله : سازواري متربيان با فطرت انساني ، خود اجتنابي در برابر رذايل اخلاقي و نهادينه شدن روح آزادگي در متربيان و حفظ عزت اجتماعي و اقتدار ملي است .