تأثير فقه بر نظام سازي تربيت اعتقادي با رويكرد به «مراحل» و «اصول و روش-ها» و جايگاه حاكم

با توجه به جايگاه تربيت اعتقادي در تحقق تربيت ديني، نظام سازي تربيت اعتقادي يك امر ضروري محسوب مي شود. دانش فقه، در طراحي نظام تربيت اعتقادي از طريق كشف و استنباط عناصر مختلف اين نظام از جمله اهداف، اصول، مراحل و ساحات نقش به سزايي دارد. با نگاهي سيستمي به قواعد و تك گزاره هاي فقهي خصوصا فقه تربيتي مي توان اجزاي مختلف اين نظام را استنباط و انكشاف نمود و به نظام سازي تربيت اعتقادي نائل شد. مقاله حاضر با روش تحليلي- توصيفي، با هدف نيل به نظام سازي تربيت اعتقادي، به استنتاج «مراحل» و «اصول و روش هاي» نظام تربيت اعتقادي پرداخته است. با واكاوي مجتهدانه و فرافقهي در دانش فقه مي توان پنج مرحله را براي طراحي نظام تربيت اعتقادي استنباط نمود. اين مراحل عبارتند از تمهيد، تولد تا سن تمييز، سن تمييز، رشد و بلوغ و پس از رشد. بعلاوه با مراجعه به منابع فقهي مي توان اصول كلي را كشف و استنتاج نمود كه فعاليت مربي را در نظام تربيت اعتقادي راهبري مي كند. اين اصول عبارتند از اصل نظر داشت توان متربي در تربيت اعتقادي، اصل مسامحه و تخفيف و اصل رعايت موازين شرعي در فرآيند تربيت اعتقادي. شرط مغفول همه نظام سازي ها از جمله نظام سازي فقهي در تربيت اعتقادي ضرورت دخالت حاكم اسلامي مي باشد؛ به حدي كه اين معنا در هيچ يك از منابع مرتبط با مباحث نظام سازي مطرح نبوده و مورد توجه قرار نگرفته است. حاكميت جامعه اسلامي موظف است از طريق طراحي برنامه هاي كلان و راهبردي، از جمله از طريق بسترسازي هاي فرهنگي و اجتماعي، قانون گذاري ماهوي و شكلي و وضع ضمانت اجراهاي مناسب و مؤثر، اجزاي مختلف نظام تربيت اعتقادي را محقق نموده و حركت كلي جامعه را بر اين اساس اداره و راهبري نمايد؛ تا بتوان اجزاي نظام تربيت اعتقادي را در همه عرصه هاي والد- فرزندي، مربيان، سياست گذاران و مجريان، به واقعيت تبديل نمود.