واكاوي عوامل مؤثر بر بهبود مصرف و شرايط زندگي سالم از منظر قرآن كريم

*

بيان مسئله: استفاده بهينه و مناسب از نعمات الهي كه در اختيار بشريت قرار گرفته، موضوعي است كه نه تنها معتقدين به مذهب بلكه ذهن هر فرد حقيقت بين را به خود مشغول داشته است. به همين دليل تلاش براي يافتن الگوها و روش هاي چگونگي مصرف مناسب از امكانات موجود، مسأله اي است كه از دير زمان مورد توجه صاحبنظران امور اقتصادي و اجتماعي بوده و تلاش كرده اند با استفاده از برخي عناصر مذهبي همچون مسائل اخلاقي و ارزشي و تعيين جايگاه براي آنها در ساختار جوامع مدني، به چنين الگوهايي دست يابند. در اين ميان نقش دين در تعيين اين الگوها و ارائه روش هايي جهت استفاده مناسب از امكانات موجود قابل تأمل است. هدف پژوهش: پرداختن به موضوع بركت و بررسي مفهوم آن در قرآن كريم از آن جهت قابل اهميت است كه مي تواند راه گشاي چگونگي استفاده صحيح و مناسب از نعمات الهي در زندگي مادي و اجتماعي بشر باشد. در اين مقاله بر آن هستيم با بازشناسي مفهوم بركت و سپس بيان برخي مصاديق آن در قرآن كريم، به پاسخ اين سوال دست يابيم كه وجه اشتراك اين نعمات پر بركت از منظر ارزشهاي ديني و اخلاقي چيست و چه دليلي باعث مبارك بودن آنها شده است. روش تحقيق: در اين تحقيق با استفاده از روش مطالعه كتابخانه اي و تحليلي، به قرآن كريم و تفاسير آن مراجعه شده و فيش‌هاي تحقيق دسته بندي شده‌اند. در قرآن كريم پس از برشمردن برخي نعمات الهي، در رابطه با آنها تعبير بركت داشتن و مبارك بودن را به كار برده است كه به نظر مي رسد اشاره اي به كاركردهاي بهينه آن نعمت در زندگي اقتصادي و اجتماعي بشر باشد. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: برخي مفسرين با دسته بندي انواع بركات الهي، به دو دسته بركات اكتسابي و غير اكتسابي اشاره كرده اند و با توجه به برخي آيات قرآن مواردي را نيز به عنوان عوامل ايجاد كننده بركت نام برده اند لكن به نظر مي رسد عوامل اساسي كه موجب بركت در نعمات الهي مي شود، همانا «داشتن منفعت عمومي و فايده مندي آنها براي ديگران در زندگي اقتصادي و اجتماعي بشر» و «داشتن ارتباطي معنوي با خالق نظام هستي و در جهت اهداف خلقت بودن» است كه پس از فحص و بررسي در آيات قرآن مي توان به آن دست يافت. اين مقاله الگويي با دو شاخص فوق را در راستاي اصلاح الگوي مصرف در جامعه ديني، تبيين مي نمايد.