تأثير غذاي سالم بر فرزندان و آيندگان از ديدگاه علوم و قرآن

*

پس از تبيين قوانين حاكم بر وراثت صفات توسط مندل، نظريه ي او به عنوان قانوني مطلق در شيوه ي انتقال صفات از نسلي به نسل بعد، مورد قبول جوامع علمي قرار گرفت. با اين حال پس از گذشت مدتي و با انجام مطالعات تكميلي، مشخص گرديد كه الگوي انتقال بسياري از صفات، از قوانين مندل تبعيت نمي كند. با اكتشاف ساختمان DNA توسط واتسون و كريك در سال 1953 ميلادي، گمان مي رفت كه بسياري از ابهامات مربوط به مكانيسم هاي مربوط به انتقال صفات و ژن ها بر طرف خواهد شد. گرچه اين اكتشاف، پرده از رازهاي زيادي در انتقال مندلي و غير مندلي ژن ها برداشت، اما هنوز توانايي توجيه برخي از الگوهاي توارثي – از جمله، انتقال ارثيِ اثر عوامل محيطي - را نداشت. مشاهده شده بود كه بعضي از عوامل محيطي مانند بعضي دارو ها يا عادات غذايي و حتي شرايط خاص زندگي، چه در انسان و چه در جانوران، مي تواند بر نسل هاي آينده ي فردي كه در معرض آنها قرار گرفته موثر باشد. به عنوان مثال افرادي كه مادر بزرگ يا پدر بزرگ آنها در دوران قحطي زندگي كرده بوده اند، حساسيت بيشتري براي ابتلا به برخي بيماري هاي قلبي و عروقي و احتمال بيشتر به دنيا آوردن فرزندي با عقب ماندگي ذهني داشته اند. امروزه گمان مي رود كه پاسخ احتمالي مربوط به نحوه ي انتقال اين دسته از صفات، در شيوه ي سازماندهي ملكول DNA و ژن ها –موسوم به تنظيمات اپي ژنتيك- نهفته است. تنظيمات اپي ژنتيك، به دسته اي از تغييرات ملكول هاي همراه با DNA (مانند متيلاسيون DNA يا تغييرات شيمياي در ساختمان هيستون ها) اطلاق مي شود كه بدون تغيير در ساختمان DNA، ميزان بيان و فعاليت ژن ها تنظيم مي كنند. نظريه ي توارث بين نسلي صفات اپي ژنتيك، بيان مي دارد كه برخي از عوامل محيطي مانند غذاي مصرفي، مي تواند بر اطلاعات اپي ژنتيك اثر گذارد و اين اطلاعات اپي ژنتيك مي تواند از نسلي به نسل هاي بعد انتقال يابد. اين يافته ها در تطابق با احاديث شريفه و قرائن قرآني است كه رفتار و شيوه ي زندگي والدين را بر نسل موثر مي دانند. از آن جمله مي توان به حديثي از امام صادق كه فرمودند: «كَسبُ الحَرام يَبينُ فِي الذُّرِيَّةِ.» -[اثر] درآمد حرام ، در نسل آشكار مى شود.- اشاره كرد. همچنين اشاراتي قرآني مانند آيه ي شريفه ي «فَانْظُرْ إِلى‌ طَعامِكَ» در آيه ي 259 سوره مباركه ي بقره نيز مي تواند مؤيد همين موضوع باشد.