تبيين گرايشهاي سياسي ايلخانيان براساس دادههاي شهرسازي عصر ايلخاني

سازمان فضايي و كالبد شهري در دوره ايلخاني، از شاخصهها و ويژگي هايي برخوردار است كه بر پايه وضعيت سياسي، اجتماعي، مذهبي و فرهنگي آن عصر شكل گرفته است. اين در حالي است كه اغلب پژوهشگران، در مطالعه شهرهاي عصر ايلخاني ب هعنوان يكي از شواهد باستان شناسي، بيشتر بر تشريح ويژگي هاي ساختاري شهرها با رويكرد توصيفي تمركز داشت هاند و به نقش و اهميت انديش ههاي سياسي حاكمان ايلخاني در شكل گيري شهرهاي نوبنياد و گسترش و تحول شهرهاي پيشين كمتر پرداخت هشده است. هدف نخست اين پژوهش، واكاوي گرايش هاي سياسي حاكمان ايلخاني و تبيين نقش اين گرايش ها بر سازمان و عناصر شهري بوده است. به بيان ديگر، سياست گذاري هاي حاكمان ايلخاني ب همنظور رشد و گسترش شهرها، بر پايه داد ههاي باستان شناسي و تاريخي بررسي شده اند. روش است. بر پايه نتايج پژوهش، نخستين ايلخانان از « توصيفي تحليلي » و روش پژوهش « اسنادي و ميداني » گردآوري اطلاعات به دو شيوه ابتداي حكومت و پس از اتمام نبردهاي خونين، به دنبال كسب مشروعيت بود هاند و به منظور تداوم حكومتي كه ماهيت نظامي داشت، ويژه اي را اتخاذ كردند. ازجمله اين سياستهاي فرهنگي، اقدام به عمران و آباداني و بازسازي ويرانه هاي حاصل از « سياست هاي فرهنگي » تهاجم ها بود. سپس براي همراهي و همسويي جامعه و تثبيت حكومت خويش، سياست اجتماعي ايران گرايي و توجه به سنتهاي پادشاهي ايران باستان را مدنظر قراردادند تا بدين وسيله سرنوشت خويش را به گذشته پرشكوه ايران گره بزنند. از سوي ديگر، ايلخانان ازنظر سياست مذهبي، رويكرد تساهل را در پيش گرفتند و هر ايلخان، بنا بر مقتضيات اجتماعي و سياسي، به آييني گرايش داشت كه تأمين كنندة منافع وي و همكيشانش بود.