برآورد ميزان رسوب و فرسايش با استفاده از روش هاي ژئومورفومتري در حوضه آبريز كرج

هرساله هزاران تن خاك مرغوب و حاصلخيز به وسيله اشكال مختلف فرسايش از دسترس خارج‌ مي شود. ارزيابي نرخ رسوب و فرسايش حوضه ها از مهمترين اقدامات متخصصين ژئومورفولوژي و منابع طبيعي به شمار مي رود. حوضه كرج يكي از حوضه هاي مهم و استراتژيك براي كلانشهر هاي تهران و كرج محسوب مي شود. در اين تحقيق جهت برآورد رسوب و خطر فرسايش در حوضه آبريز كرج از داده هاي هيدرومتري سازمان آب منطقه اي، نقشه هاي زمين شناسي و توپوگرافي و تصاوير ماهواره اي و مدل رقومي ارتفاعي استفاده و روش هاي مورفومتري، هيدروفيزيكي(CSY)، فورنيه و فارگاس اجرا شد. محاسبات نشان مي دهد، نرخ رسوب سالانه حوضه كرج در روش مورفومتري 61/8 تن در هكتار و روش هاي تجربي فورنيه و هيدروفيزيكي به ترتيب 73/4 و 87/3 تن در هكتار است. اين در حالي است كه بر اساس داده-هاي واقعي منحني سنجه رسوب سازمان آب منطقه اي نرخ رسوب سالانه 89/6 تن در هكتار اندازه گيري شده است، لذا روش مورفومتري نزديكترين برآورد را به داده هاي واقعي داشته و روش مناسبي براي برآورد فرسايش رسوب حوضه هاي آبريز بزرگ محسوب مي شود. همچنين طبق نقشه پهنه بندي خطر فرسايش در روش فارگاس 16/29 % از وسعت حوضه كرج در محدوده فرسايش شديد قرار دارد. گسترش سازند كهار، زيارت، آسرا و سازند هاي كواترنري و فعاليت شديد گسل هاي مشا و كرج از مهمترين عوامل موثر در افزايش نرخ فرسايش و رسوب در حوضه آبريز كرج است.