زنان تحصيلكرده در مشاغل مديريتي؛ مطالعه‌اي در دلايل عدم ارتقاي شغلي زنان تحصيلكرده

Educated women in management careers; a study on lack of job promotion among educated women

پرسش اصلي اين پژوهش آن است كه چرا به رغم پيشرفت‌هاي چشمگير زنان در تحصيلات و مشاركت‌ اجتماعي، هنوز آنان نتوانسته‌اند سهم مناسبي از پست‌هاي مديريتي را به خود اختصاص دهند. چه عواملي سبب عدم ارتقاي زنان در مشاغل مديريتي مي‌شود؟ براي پاسخ به اين سوالات از تئوري‌هاي نابرابري جنسيتي در بازار كار، ديدگاه فمينيستي و نظريات آن اوكلي، كاترين حكيم و جودي وايكمن بهره گرفته شد. براي انجام اين پژوهش از روش تركيبي، مشتمل بر دو روش كمي و كيفي استفاده شد. در بخش كيفي ابزار گردآوري اطلاعات، مصاحبه بود و در بخش كمي نيز با تكميل پرسشنامه داده‌ها گردآوري شد. از آنجا كه در جامعه ما وظيفه اصلي زنان خانه‌داري و مادري تعريف شده و شرط اصلي اشتغال زنان رضايت شوهر و خدشه‌دار نشدن امور خانواده و شئونات خانوادگي است، با توجه به حضور زنان در خانه، اشتغال بيرون از خانه بر اساس مدلي مردانه و با توجه به شرايط مردان طراحي شده‌ و شرايطي كه جامعه براي اشتغال زن در نظر مي‌گيرد، بيش از آنكه تمايل و رضايت زنان را در نظر بگيرد، به منافع خانواده توجه دارد. از اصلي‌ترين موانع ارتقاي شغلي از ديد زنان و حتي مردان پاسخگو، مسئوليت كار خانگي زنان و تعارض آن با مسئوليت شغلي عنوان شد. يافته‌ها حاكي از آن است كه بيش از 77درصد از زنان تعارض بين نقش خانگي و شغلي را متوسط و زياد دانسته و تنها 19.9درصد از زنان اين تعارض را كم دانسته‌اند. به سبب اين تعارض زنان در جستجوي مشاغلي برمي‌آيند كه انعطاف پذيري مناسبي داشته باشد تا بر مبناي آن ميان مسئوليت‌هاي كاري و خانوادگي خود تناسب ايجاد كنند؛ مشاغل پاره‌وقت از اين ويژگي برخوردارند. مشاغل پاره وقت و گسست شغلي ناشي از آن، ناگزير زنان را از بسياري امتيازات رسمي و غيررسمي محروم مي‌سازد و از انتصاب به پست‌هاي عالي و بالاتر و ارتقاي شغلي باز مي‌دارد.

Despite the fact that women have come a long way in education, in both social skills and their capabilities to move to higher level, they have not been able to reach higher managerial positions. The question is why they have not been able to do so. To analyze this issue, gender discrimination at work theories, feminine visions, and theories of Cathrin Hakim, Ann Okly were used. The research was done in a mixed-design fashion (qualitative qualitative) method which was based on interview in the qualitative and filling a questionnaire in the quantitative parts. In countries like Iran, women are looked at as a housewife/mom. Doing their duties at home and taking care of the kids and family are their first priorities. The approval from husband to have a job is a MUST, as long as nothing is left behind from their house duties. Men are the breadwinner of the house and women mostly do not play any role in that area. This study showed more than 77% of women feel a significant or semi-significant conflict between housework and their jobs. Only about 19.9% feel otherwise, meaning little conflict between work and home. We might be able to conclude that this is probably the reason why women prefer to choose jobs with more flexibility so that they will be able to do their jobs and their family responsibilities. Part time jobs are often more suitable for them. In the end, gender discrimination in society, unstable jobs, and high expectation at home make it impossible for them to move up in their career ladder routinely as much as they are willing and capable to do so. At the same time they could lose so much benefit in their career growth.