تأثير طرح¬هاي مرتعداري بر استراتژي¬هاي معيشت خانوارهاي روستايي در شهرستان ماهنشان

در دهه¬هاي اخير به دنبال ركود كمي و كيفي مراتع طرح¬هاي مختلفي از جمله طرح¬هاي مرتعداري براي حفظ، احيا و مديريت پايدار آن¬ها به اجرا در آمده است كه بدون شك تاثيرات مختلفي بر ابعاد مختلف معيشت خانوارها دارند.. با توجه به اينكه، معيشت بيش از ۸۰۰ ميليون خانوار در جهان به مراتع وابسته است استراتژي معيشت آن¬ها مي تواند از اجراي اينگونه طرح ها تاثير بپذيرد. پژوهش حاضر بررسي ديدگاه بهره برداران روستايي نسبت به تاثير طرح هاي مرتعداري بر راهبردهاي مختلف معيشت آن ها با استفاده از يك روش شناسي پيمايشي مي‌باشد. با روش نمونه گيري تصادفي 204 بهره بردار از 1280خانوار بهره¬بردار انتخاب شدند و داده¬ها با استفاده از بررسي اسناد و مدارك، گروه¬هاي متمركز، مصاحبه¬هاي نيمه ساختاريافته و پرسشنامه از بهره¬برداران روستاهايي كه طرح-هاي مرتعداري در آن¬ها اجرا شده و يا در حال اجرا بود در شهرستان ماهنشان جمع¬آوري گرديد. نتايج نشان داد كه تاثير اقدامات مرتعداري بر كاهش راهبردهاي وابسته به مرتع و افزايش راهبردهاي غير كشاورزي معني¬دار و بر راهبردهاي كشاورزي معني¬دار نبوده است. همچنين نتايج نشان داد در مواردي كه در معيشت خانوارها تنوع ايجاد شده است علاوه بر افزايش درآمد خانوار، از تعداد دام موجود در خانوار كاسته شده است كه در نهايت مي¬تواند موجب كاهش فشار بر مراتع باشد، بنابراين يكي از بهترين و كارآمدترين اقدامات براي كاهش فشار بر مراتع توجه به مسائل اجتماعي و اقتصادي بهره¬برداران به ويژه برآوردن نيازهاي اقتصادي خانوارها، آموزش و توجه به معيشت و تنوع بخشيدن به آن¬ها مي¬باشد.