بررسي صفات فنولوژيك ارقام لطيف و گلستان در پنبه (Gossypium hirsutum L.) تحت تاثير تاريخ كاشت و كود نيتروژن

پنبه يا طلاي سفيد يكي از مهم‌ترين و قديمي‌ترين گياهان ليفي است كه در 79 كشور جهان كشت مي‌شود و يكي از گياهان مناسب براي كشت در مناطق خشك و نيمه‌خشك مي‌باشد. آزمايشي مزرعه اي در سال 1395 در مزرعه تحقيقاتي مركز تحقيقات پنبه كشور واقع در هاشم آباد گرگان در استان گلستان، به صورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل تاريخ كاشت (8 تيرماه و 21 تيرماه) به‌عنوان فاكتور اصلي، و تركيب فاكتوريل رقم (لطيف و گلستان) و كود نيتروژني (شامل سه سطح: مطلوب، يك سوم حد مطلوب و بدون كود) بودند. سطوح كودي در حالت مطلوب حدود 160 كيلوگرم در هكتار، و در حالت يك سوم حدود 53 كيلوگرم در هكتار بود. زمان وقوع مراحل مهم فنولوژيك نيز در تيمارهاي مختلف ثبت شد. اثر تاريخ كاشت و سطوح مختلف كود نيتروژني در اكثر صفات فنولوژيك ارقام لطيف و گلستان معني دار (05/0α=) بود. رقم لطيف تمام مراحل رشدي را زودتر از رقم گلستان سپري كرد؛ به‌طوري كه پس از 13، 25، 43، 53 و 60 روز پس از كاشت به ترتيب حدود 50 درصد از شاخه هاي رويشي، شاخه هاي زايشي، غنچه، گلدهي و غوزه هاي آن ظهور يافت. بنابراين مي‌توان اظهار داشت كه رقم لطيف زودرس ‌تر از رقم گلستان مي‌باشد. در بين تاريخ‌هاي كاشت نيز، ارقام لطيف و گلستان در تاريخ كاشت اول به ترتيب 118 و 126 روز پس از كاشت وارد مرحله رسيدگي فيزيولوژيك شدند در حالي كه در تاريخ كشت دوم پس از 141 روز به رسيدگي فيزيولوژيك رسيدند. بنابراين مي‌توان عنوان كرد كه تاريخ كاشت در مراحل پنبه تاثير بسزايي در زودرسي محصول دارد. ارقام پنبه در سطح كودي صفر، 53 و 160 كيلوگرم در هكتار به ترتيب پس از 129، 132 و 133 روز پس از كاشت وارد مرحله رسيدگي فيزيولوژيك شدند؛ بنابراين مي‌توان گفت كه با افزايش سطح كودي از صفر تا 160 كيلوگرم در هكتار ارقام پنبه ديرتر مراحل فنولوژيك خود را سپري كرده و ديررس ‌تر مي‌شوند. يكي از دلايل اين امر را مي‌توان تاثير كود نيتروژني در افزايش رشد رويشي ارقام پنبه عنوان كرد.