تاثير تيمار‌هاي تنش خشكي و نيتريك‌ا‌كسايد بر تركيب‌هاي اسانس گل و برگ سرخارگل (Echinacea purpurea L. Moench )

تنش خشكي يكي از محدود كننده‌ترين عوامل محيطي در توليد گياهان محسوب مي‌شود. نيتريك‌اكسايد (NO) تركيبي است كه در كاهش تنش اكسيداتيو ناشي از تنش‌هاي غيرزيستي نقش دارد. به منظور بررسي اثر محلول‌‌پاشي NO روي تركيبات اسانس گياه دارويي سرخارگل در شرايط خشكي، آزمايشي در قالب طرح كرت‌هاي خردشده در پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور در سال زراعي 95-1394 طراحي و اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل دو عامل NO در چهار سطح (صفر، 100، 200 و 400 ppm) و تنش خشكي در سه سطح 30 درصد ظرفيت زراعي (شديد)، 60 درصد ظرفيت زراعي (متوسط)، 90 درصد ظرفيت زراعي(شاهد) بود. در مرحله گلدهي كامل گياه، اندام هوايي گياه برداشت و پس از اسانس‌گيري به روش تقطير، تركيبات اسانس با دستگاه GC-MS شناسايي شد. بر اساس نتايج به‌دست آمده، بيشترين مقدار بازده اسانس برگ و گل (4/0 درصد) در تنش خشكي 30 درصد ظرفيت زراعي (تنش شديد) و به‌ترتيب در تيمارهاي 400 و 200 ppm NO اندازه‌گيري شد. در بين تركيبات شناسايي شده، اسپاتولنول با 8/6 درصد در اسانس گل و جرماكرن-دي با 2/10 درصد در اسانس برگ بيشترين مقدار را به خود اختصاص دادند. در مجموع، مي‌توان گفت كه كاربرد NO در غلظت‌هاي بالاتر تحت شرايط خشكي ضمن اين‌كه مي‌تواند موجب تعديل خسارت تنش شود، افزايش تركيبات مؤثره گياه را نيز مي‌تواند در پي داشته باشد.