رگرسيون و تجزيه عليت ژنوتيپ هاي برتر گزينش شده از نسلهاي در حال تفكيك كنجد

عملكرد گياه يك صفت كمي و تحت كنترل تعداد زيادي ژن است و محيط تاثير زيادي بر روي آن دارد. انتخاب استراتژي اصلاحي مخصوصا در مراحل اوليه بر اجزاي عملكرد مي تواند كارآيي گزينش را بهبود بخشد. بمنظور بررسي روابط رگرسيوني و تجزيه عليت در ژنوتيپ هاي برتر انتخاب شده از نسلهاي در حال تفكيك كنجد آزمايشي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي مغان در سال 1396 انجام شد. نسلهاي در حال تفكيك شامل 181 ژنوتيپ كنجد از نسلهاي F3 تا F6 بودند. در طول فصل رشد از صفات مختلف مانند شروع گلدهي، وضعيت كرك، تعداد كپسول، طول كپسول، ارتفاع اولين كپسول، ارتفاع گياه، قطر ساقه، وزن هزار دانه، رسيدگي و عملكرد تك بوته يادداشت برداري شد. 51 ژنوتيپ برتر از لحاظ صفات زودرسي، پر كپسولي، وضعيت شاخه بندي و عملكرد دانه بالاتر از خطوط شاهد رقم اولتان گزينش شدند. بيشترين همبستگي مثبت و معني دار بين صفات رسيدگي 10 كپسول اوليه با رسيدگي و شروع گلدهي با رسيدگي 10 كپسول اوليه و رسيدگي بود. تجزيه رگرسيون گام به گام جهت دستيابي به بهترين مدل در تبيين عملكرد تك بوته به عنوان متغير وابسته و بقيه صفات به عنوان متغير مستقل نشان داد كه 4 صفت تعداد كپسول در بوته، وزن هزاردانه، طول كپسول و قطر ساقه به ترتيب اثر مستقيم مثبت و معني داري بر عملكرد تك بوته داشتند. نتايج تجزيه عليت نشان داد كه قطر ساقه از طريق تعداد كپسول در بوته بيشترين اثر غيرمستقيم مثبت را بر عملكرد دانه تك بوته داشت. نتايج اين آزمايش نشان داد كه شاخص هاي انتخابي نظير زودرسي و پر كپسولي در گزينش ژنوتيپ هاي برتر از نسلهاي در حال تفكيك كنجد براي دستيابي به عملكرد بالا نسبت به رقم شاهد منطقه مغان موفق و كارآمد بودند.