نقش تغيير كاربري جنگلهاي زاگرس در تشديد سيل، كم‏ آبي، رسوب و بيابانزايي

تخريب جنگل‏هاي زاگرس نقش مهمي در تشديد سيل و رسوب دارد و بي‏شك بدون حفظ باقي‏مانده جنگل‏هاي زاگرس مهار پيامدهاي ناشي از تغييرات اقليمي از جمله سيل، فرسايش، رسوب و ريزگرد (گرد و غبار) غير ممكن است.هدف از انجام اين تحقيق بررسي تاثيرات تغيير كاربري جنگل‏هاي زاگرس بر سيل‏خيزي و رسوبزايي از كاهش كيفيت خاك بود كه در بخشي از جنگل‏هاي استان كرمانشاه اجرا شد. به‏اين منظور ابتدا يك محدوده جنگلي و ديمزار حاصل از آن انتخاب و و ميزان توليد رسوب هر دو كاربري با استفاده از بارانساز قابل حمل در صحرااندازه‏گيري شد. در مرحله بعدي اقدام به نمونه‏برداري خاك سطحي شد و پس از آزمايشات فيزيكي و شيميايي، عناضر غذايي و فرسايش‏پذيري آنها نيز مشخص گرديد. نتايج اين بررسي نشان داد كه هفت ويژگي مهم و كليدي خاك كه در پايداري، حاصلخيزي و ظرفيت نگهداري رطوبت خاك موثرند متاثر از تغيير كاربري با آسيب جدي مواجه شدند. اين ويژگي‏ها شامل پايداري خاكدانه‏ها، وزن مخصوص ظاهري، كربن آلي، ازت كل، فسفر قابل جذب، پتاسيم و CEC بود. البته در همه نمونه‏هاي مورد آزمايش مجموع رس و سيلت حدود 80 درصد بود كه موجب تشكيل خاك با بافت سنگين گرديده است. متعاقبا نيز عامل فرسايش‏پذيري خاك (K) و نيز شدت توليد رسوب در ديمزار افزايش چشمگيري يافته بود. بر پايه نتايج اين تحقيق مهمترين ويژگي‏هاي فيزيكي و شيميايي خاك مرتبط با پايداري، حاصلخيزي و نگهداري رطوبت بر اثر تغيير كاربري و تبديل به ديمزار كم‏بازه آسيب جدي ديد است. اكوسيستم‏ جنگلي زاگرس به دليل موقعيت خاص جغرافيايي و زمين‏شناسي نقش كليدي در استحصال آب باران، تغذيه آبهاي زيرزميني، كنترل سيل و گرد و غبار دارد. با ادامه روند فعلي تغيير كاربري و تخريب اين اكوسيستم بي‏همتا، علاوه بر تشديد انتشار كربن آلي و گرمايش زمين، به‏دليل افزايش سطح خاك لخت در اراضي شيبدار، ضريب رواناب و تبخيز افزايش يافته و با تداوم روند فعلي شخم نامناسب، سوزاندن بقاياي محصول و تردد ماشين‏آلات، بحران كم‏آبي بيش از شرايط كنوني تشديد و فراگير خواهد شد.