ارزيابي اقتصادي طرح استحصال سيلاب‌هاي رودخانه كرج به‌منظور تغذيه سفره آب زيرزميني در منطقه دشت شهريار

مجموعاً سالانه حدود 700 ميليون مترمكعب برداشت از طريق چاه‌ها در محدوده دشت شهريار انجام مي‌گيرد كه سهم كشاورزي 69%، سهم شرب 24% و سهم صنعت 7% مي‌باشد. به‌طوري‌كه امروزه باغات منطقه شهريار به‌طور كامل از چاه‌هاي موجود آبياري مي‌شوند. لذا به دليل استفاده بي‌رويه از منابع آب زيرزميني در منطقه شهريار و كاهش حجم مخزن آبخوان، كشاورزي دشت شهريار با مشكلات جدي روبرو شده و سهم فعاليت‌هاي كشاورزي در مناطق روستايي شهريار نسبت به ساير فعاليت‌ها بسيار كمتر شده است. اجراي طرح تغذيه مصنوعي سفره آب زيرزميني در منطقه دشت شهريار، به‌منظور بهره‌برداري در اراضي كشاورزي از اولويت‌هاي منطقه موردپژوهش مي‌باشد. به‌منظور تغذيه آب در دشت شهريار گزينه‌هاي متفاوتي ازجمله احداث بندهاي تأخيري در بستر رودخانه، جهت تأخير در جريان سيلاب به‌منظور نفوذ بيشتر، موردبررسي قرار گرفت. بر اين اساس در طول 3 كيلومتر از رودخانه كرج، طرح تغذيه سفره آب زيرزميني در قالب احداث 6 خاكريز هلالي شكل متوالي (توركينست) مطالعه و اجرا شد. قيمت تمام‌شده هر مترمكعب آب پس از كسر تمامي هزينه‌ها مشتمل بر هزينه احداث خاكريزهاي هلالي شكل (توركينست‌ها)، سرريزهاي بتني، ايجاد حوضچه‌هاي تغذيه، هزينه استهلاك سالانه سرمايه‌اي گزينه‌ها و همچنين هزينه‌هاي نگهداري، بهره‌برداري و هزينه‌ استحصال آب برآورد شد. بطوريكه هزينه‌هاي احداث شش عدد بند خاكي همراه با هفت عدد سرريز بتني، حدود 80 ميليارد ريال و هزينه‌هاي نگهداري و بهره‌برداري سالانه از اين سازه‌ها نيز طي دوره عمر پروژه (30 سال) معادل 1 درصد هزينه‌هاي سرمايه‌اي برآورد گرديد. پس از اجراي طرح، حجم آب قابل تغذيه سالانه در سفره‌هاي زيرزميني محدوده مطالعه حدود 42 ميليون مترمكعب آب برآورد شد كه به‌منظور استحصال هر مترمكعب آب از طريق چاه حدود 700 ريال هزينه در نظر گرفته شد. بر اين اساس مجموع هزينه استحصال آب مذكور سالانه معادل 29400 ميليون ريال برآورد گرديد. با توجه به قيمت فروش هر مترمكعب آب در بخش‌هاي شرب، صنعتي و كشاورزي، مجموع درآمد حاصل از آب توليدي در اثر اجراي طرح سالانه حدود 46948 ميليون ريال مي‌شود. علاوه بر آب توليدي، به‌واسطه فروش مصالح رودخانه‌اي در پشت بندهاي احداثي، مجموع درآمد حاصل از اين توليدات سالانه حدود 684 ميليون ريال برآورد شده است. با توجه به هزينه‌ و درآمدهاي فوق‌الذكر نسبت ارزش فعلي فايده‌ها و هزينه‌هاي ‌طرح (B/C) در طول عمر پروژه و در نرخ‌هاي متفاوت بهره بانكي، اين نسبت در نرخ حدود 7/19 درصد برابر يك مي‌شود كه گوياي برابري هزينه و درآمدهاي طرح در اين نرخ مي‌باشد كه نرخ قابل‌توجهي در طرح‌هاي عمراني مي‌باشد.