آسيبهاي اقتصادي ، اجتماعي و توسعه پايدار در استان كرمانشاه

امروزه توسعه پايدار ضرورتي اجتناب ناپذير براي كشورها و مناطق مختلف جهان است. برخلاف الگوهاي سنتي توسعه، رويكرد توسعه پايدار بر توسعه همه جانبه تأكيد داشته و عدالت اجتماعي و ملاحظات زيست محيطي از جمله ابعاد اساسي آن تلقي مي شود. در حقيقت توسعه پايدار تنها بر جنبه صرف اقتصادي و حتا صرف زيست محيطي تمركز ندارد، بلكه به جنبه‌هاي انساني، اجتماعي و اقتصادي توسعه هم توجه مي‌كند. توسعه پايدار بطور كلي محل تلاقي جامعه، اقتصاد و محيط زيست است. آگاهي از نقاط قوت و ضعف مناطق براي دست¬يابي به توسعه پايدار نوعي ضرورت جهت ارائه طرح¬ها و برنامه¬هاي مربوط به توسعه آن مناطق به حساب مي آيد. علاوه بر اين «توسعه منطقه اي» از مفاهيم مورد توجه در سياستگذاري در ابعاد كلان است. براساس توسعه منطقه اي توجه به توزيع بين منطقه اي منابع در جهت دستيابي به توسعه پايدار و استفاده از قابليت هاي مناطق مختلف در رسيدن به اهداف توسعه به عنوان محورهاي مهم تصميم گيري مطرح مي شوند. توجه به ابعاد اجتماعي و اقتصادي در امور بين-نسلي و همچنين توانمندسازي، برابري فرصتها و توسعه انساني به تحقق توسعه پايدار كمك مي كنند. با اين نگرش اين مقاله به بررسي آسيب هاي اجتماعي و اقتصادي و توسعه پايدار در استان كرمانشاه مي پردازد. استان كرمانشاه يكي از ده استان نفت خيز و گازخيز كشور است كه داراي منابع زياد و پتانسيل و ظرفيتهاي اقتصادي قابل توجه است. از اين رو اين مقاله با استفاده از شاخص هاي مختلف اجتماعي- اقتصادي و زيست محيطي براي دو مقطع 1385 و آستانه سال 1396 به بررسي وضعيت استانها در رسيدن به توسعه پايدار با روش تاپسيس مي پردازد. نتايج مطالعه نشان مي دهد استان كرمانشاه در آغاز سال 1396 در زمينه شاخص هاي اجتماعي، اقتصادي، زيست محيطي و كل در برخي موارد وضعيت نامناسب و در برخي موارد ديگر وضعيت قابل قبول را كسب نموده است. اين مطالعه در ضمن نوعي مقايسه بين استان كرمانشاه و ديگر استانهاي كشور را به عمل آورده است. نتيجه كلي نشان مي دهد كه همه استانهاي كشور (بجز استانهاي قزوين، آذربايجان غربي، قم، كردستان، زنجان، اردبيل، هرمزگان، سيستان و بلوچستان، سمنان، يزد و كرمان) در زمينه توسعه پايدار در وضعيت قابل قبولي هستند ولي هيچ استاني وضعيت مناسبي ندارد. در نهايت با در نظر گرفتن پتانسيلها و ظرفيتها و با استفاده از متغيرهاي اجتماعي و اقتصادي از جمله نرخ بيكاري، نرخ طلاق، ضريب شهرنشيني، ضريب جيني، شاخص فلاكت، خودكشي و ... استان كرمانشاه در مقايسه با ديگر استان هاي كشور وضعيت نامناسبي دارد. در عين حال مي توان نتيجه گرفت كه سطح توسعه در استانهاي كشور يكسان نيست و تفاوت هايي در اين زمينه ديده مي شود. ضرورت انجام سرمايه گذاري هاي زيست محيطي، ايجاد بهبود در شاخص هاي كلان بويژه شاخص فلاكت و عزم جدي براي ارتقاء سطح آموزشي و بهداشتي را مي توان نمونه توصيه هاي سياستي اين مقاله براي كرمانشاه در نظر گرفت.