آسيب‌شناسي فرهنگ سياسي در ايران از منظر آيت‌الله‌العظمي خامنه‌اي (مطالعه موردي: انتخابات)

بدون ترديد «فرهنگ سياسي» را مي‌توان يكي از مهمترين عرصه‌هاي مرتبط با حوزه موضوعي فرهنگ دانست. با بررسي مجموع بيانات و مواضع آيت‌الله العظمي خامنه‌اي مي‌توان فرهنگ سياسي از منظر ايشان را مجموعه دستاوردهاي ذهني نسبتاً پايدار و تجلي عيني آنها در حوزه سياست تعريف كنيم كه در عقايد، ارزش‌ها، ادبيات، اخلاق، دانش، هنر، احساسات و گرايش‌هاي سياسي فرد، گروه يا ملت ريشه دارد. از اين منظر بررسي فرهنگ سياسي جامعه ايران تا حدود زيادي نيازمند توجه به خاستگاه‌ها و ريشه‌هاي تاريخي آن است. در اين چهارچوب فرهنگ شاهنشاهي و باستاني ايران، فرهنگ اسلامي و تأثير و تأثر از فرهنگ غرب از مهمترين اين خاستگاه‌ها به شمار مي‌آيند. با پذيرش اين پيش فرض كه جهت‌دهي رهبران سياسي كشورها تا حدود زيادي در شكل‌گيري فرهنگ سياسي «مشاركتي» مؤثر است و در نظر گرفتن تأكيدات آيت‌الله العظمي خامنه‌اي بر مشاركت حداكثري مردم در امور سياسي و اجتماعي و پذيرش اينكه «انتخابات» در ايران و جهان يكي از مهمترين عرصه‌هاي مشاركت عمومي مردم و نخبگان سياسي و اجتماعي است، آسيب‌شناسي فرهنگ سياسي بخصوص در مورد مسائل مرتبط با انتخابات در ايران تا حدود زيادي اصلاح نقاط آسيب‌زا و موانع احتمالي رشد فرهنگ سياسي را در پي خواهد داشت. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحليل محتوا و پس از بررسي مجموع بيانات دوران رهبري آيت‌الله العظمي خامنه‌اي تا مهرماه 1397، 16محور از نقاط آسيب‌زاي احتمالي در بحث انتخابات استخراج و مورد بررسي قرار گرفت كه مهمترين آنها عبارتند از: كاهش مشاركت حداكثري و عمومي مردم، شكاف بين مردم و نظام اسلامي، عدم تمكين به قانون، عدم ورود افراد داراي صلاحيت و توانمند در فرآيند انتخابات، وابستگي نامزدهاي انتخابات به كانون‌هاي قدرت و ثروت و... .