توزيع عناصر گروه پلاتين در كاني هاي سولفيدي و آلياژي فلزات پايه در كانسارهاي كروميت افيوليت ني ريز

Distribution of platinum group elements in base metal sulfides hosted by Neyriz ophiolitic chromite deposits

مجموعه افيوليتي ني ريز در جنوب غرب ايران و در استان فارس با روند شمال غربي- جنوب شرقي بصورت توده هاي ناپيوسته اولترامافيك-مافيك در محدوده اي به طول بيش از 120 كيلومتر از جنوب شرق شهر ني ريز تا شمال غرب شهر ارسنجان بر روي سطح زمين جايگيري شده است. اين افيوليت ميزبان كانسارهاي مهمي از كروميت هاي توده اي و انتشاري مي باشد. مطالعات پتروگرافي و داده هاي آناليز نقطه اي به روش الكترون ميكروپروب بر روي كاني هاي فلزات پايه (نيكل، آهن و مس) نشان مي دهند كه كاني ها از نوع سولفيد و آلياژ بوده و اغلب بصورت بين دانه اي و به ميزان كمتر به شكل ميانبار در كانسنگ هاي كروميت تشكيل شده اند. روند عمومي ميزان اين كاني ها طوري است كه از كانسارهاي بخش هاي عميق تر به سمت كانسارهاي بالاي ستون افيوليتي افزايش مي يابد. كاني هاي سولفيدي شامل هزلووديت، ميلريت، پنتلانديت، پيريت و كالكوسيت و كاني هاي آلياژي شامل اواروويت و تاينيت مي شوند. حضور كاني هاي سولفيدي و آلياژي نيكل دار نشانگر بالا بودن فعاليت Ni در سيستم ماگماي افيوليتي ني ريز است. بين غلظت نيكل در تركيب كاني شناختي كاني هاي فلزات پايه و ميزان حجمي (مودال) آنها در كانسنگ همبستگي مثبت وجود دارد. تكرار كانسارهاي غني و فقير از اين كاني ها در ستون افيوليتي نشانگر وجود پالس هاي ماگمايي متعدد در سيستم افيوليت ني ريز است. عناصر Pt، Ir و Os فراوان ترين عناصر گروه پلاتين در تركيب اين كاني ها مي باشند. عنصر Pt در سولفيدها و آلياژهاي نيكل (هزلووديت و ميلريت و اواروويت) بيشترين مقدار است، لذا كاني هاي نيكل تمركز دهنده خوب براي اين عنصر مي باشند.