برزويه حكيم؛ انديشمندي كثرت گرا در باب تنوع اديان

هدف اين پژوهش بررسي روش تفكر برزويه حكيم در مسأله ي تنوع اديان است. روش تحقيق، تحليل اسنادي و مرور آثار و اسناد تاريخي در دسترس درباره ي برزويه مي باشد. برزويه حكيمي در عهد خسرو انوشيروان بود كه زبان سانسكريت را مي دانست و كتاب كليله و دمنه را به پهلوي ترجمه كرد. بزرگمهر بختگان به پاس اين خدمت زندگي نامه ي برزويه را به عنوان ديباچه اي بر كتاب كليله و دمنه به رشته ي تحرير درآورد. در اين ديباچه، برزويه در كسوت يك انديشمند كثرت گرا در باب تنوع اديان سخن مي-گويد. او معتقد است نقطه ي مشترك اديان مهم ترين قسمت آن ها است و اين نقطه ي مشترك اخلاق است. ما مي توانيم اين روش تفكر كثرت گرايانه را در فيلسوفان متاخر مشاهده كنيم، فيلسوفاني كه مشهورترين آنان پروفسور جان هيك است. مهم ترين وجه تشابه ديدگاه برزويه و نظريه ي كثرت گرايي هيك اين باور است كه چكيده ي همه ي اديان، اخلاق است. به نظر مي رسد با تأكيد روي اخلاق به عنوان چكيده ي اديان مي توان راهي براي صلح و همزيستي ميان پيروان اديان گشود.