حوزه معنايي تبرج زنان و گستره مفهومي آن با جاهليت مدرن از نگاه قرآن و عترت

مقاله پيش رو در پي تبيين مفهوم تبرج و گستره و رابطه مفهومي آن با جاهليت مدرن است. نخست به مفهوم تبرج در لغت و سپس مفهوم اصطلاحي آن از ديدگاه مفسران و فقيهان پرداخته‌ و با مقايسه تبرج با مفاهيم همسو و نيز تحليل عناصر تبرج، تعريف فراگيري را از تبرج و خودنمايي زنان ارائه نموده است. در تبيين مفهوم تبرج به مراتب و شاخصه‌هاي چندي اشاره مي‌شود. برخي از گونه‌هاي تبرج مربوط به‌ نحوه ‌پوشش آن‌ها و برخي ديگر مربوط به حركات آن‌ها مانند شيوه راه رفتن در بين مردان، همراه با تكسر و تبختر و كوبيدن پاهايشان بر زمين به‌گونه‌اي كه نظر جنس مخالف را به‌سوي خود جلب نمايد‌، گاه تبرج مربوط به شيوه سخن گفتن آن‌ها كه همراه با عشوه‌گري و نازك كردن صدا است. گاه مربوط به شيوه نگاه كردن آن‌ها همراه با غمزه كردن و نگاهي كه نامحرم را به‌سوي آنان دعوت كند، باشد. برخي از تعريف‌ها نيز در واقع تعريف به مصاديق آن است چنانكه گفته شده است كه تبرج زنان خارج شدن آن‌ها از خانه با پوششي ناقص و نيمه‌برهنه مي‌باشد به‌گونه‌اي كه مانند بُرج توجه ديگران را به خود جلب مي‌نمايند. و در يك نگاه نهايي هر نوع جلوه‌گري اعم از نحوه پوشش، نحوه رفتار و محتواي گفتار از سوي زنان در انظار مردان نامحرم كه زمينه‌ساز ارتكاب گناه گردد، تبرج به‌شمار مي‌آيد. بر اين پايه واژه «جاهليّت»، درآيه: «لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِيَّةِ الْأُولى‏» ‌به قومي كه به دليل دارا بودن پاره‌اي از صفات ياد شده و نيز به خاطر اقدام به برخي اعمال كه همسو با فرهنگ جاهلي است به عنوان «تَبَرُّجَ الْجاهِلِيَّةِ» شناخته شده‌اند چرا كه در جهان پيرامون ما، مظاهر بي‌شماري از مصاديق جاهليت را مي‌توان بر شمرد كه خود نمونه‌هاي آشكاري از جاهليّت پيشين است و به مراتب از جاهليّت نخست و اوّلي سخت‌تر و مخرّب‌تر خواهد بود و از آن به «جاهليت مدرن» مي‌توان نام برد.