ابعاد فراگير حجاب و عفاف از منظر قرآن كريم

‌مقوله‌‌ حجاب و عفاف از جايگاه ويژه‌اي در آموزه‌هاي ديني برخوردار است. از ديدگاه اسلام، مفاهيم عفاف و حجاب در تؤام با يكديگر تحقق مي‌يابد. از آن‌جا كه در اغلب پژوهش‌هاي موجود، مفهوم «حجاب» با رويكرد عرفي يعني پوشش اسلامي ويژه بانوان مورد مطالعه قرار گرفته است، چنين تصور مي‌شود كه مردان از اين حكم مستثني هستند و مسئوليتي در قبال رعايت عفاف و ترويج فرهنگ حجاب در جامعه ندارند. حال آنكه اين مفهوم اصطلاحي، تنها بيانگر مصداق خاصي از «حجاب» در قرآن است. از طرفي، تأكيد قرآن نسبت به پوشش زنان هرگز به معناي تبعيض جنسيتي در اسلام نمي‌باشد، بلكه متناسب با ظرافت‌هاي‌ خلقت زنان است. با تبيين دقيق‌تر، مي‌توان گستره مفهومي «حجاب» در قرآن را معادل با «عفاف» و به معناي هر نوع حايل و پوشش ظاهري و باطني دانست كه مانع تعرض نامحرمان مي‌گردد. در واقع، خداوند در قرآن نسبت به مقوله حجاب، نگاه فراجنسيتي دارد. اما تاكنون به اين امر چندان توجه نشده است. بنابراين مسأله اصلي در پژوهش حاضر، تبيين ابعاد حجاب و عفاف از ديدگاه قرآن، بر مبناي مفهوم فراگير حجاب است. نكته مهم اينكه در سياق آيات مبين حجاب اختصاصي زنان نيز، ازجمله در آيه (النور: 31) خداوند به نقش مؤثر مردان در اجراي صحيح احكام مربوطه توجه داشته، لذا در ابتدا مقوله حجاب در نگاه و لزوم پاكدامني را با اولويت مردان بيان نموده است. درمجموع، گونه‌هاي عمده حجاب ازمنظر قرآن عبارت است از: حجاب در نگاه، حجاب در پوشش، حجاب در گفتار و حجاب در رفتار، كه خود شامل مواردي نظير حفظ حياء، عدم خودنمايي و ممنوعيت رابطه‌هاي‌ خارج از حريم ازدواج مي‌شود. درنتيجه، مراد از حجاب اسلامي، پوشش و حريم قائل شدن همه‌جانبه در معاشرت با نامحرمان است كه لازمه آن، عزت نفس و خودمراقبتي مردان و زنان عفيف مي‌باشد.