بررسي بينش حجاب و پوشش در هنر نگارگري ايران (از دورۀ ايلخاني تا قاجار)

هنر بهعنوان يك جايگاه مهم براي فعاليت انسان، از ديرباز تاكنون، با ظهور و بروز در نقشها و تعاريف گوناگون، تداوم يافته است. هنرنگارگري از جمله هنرهاي تجسميايران است كه به لحاظ قدمت و ويژگيهاي روايي و بياني داراي اهميت فراواني است. زيرا منعكس كنندۀ تفكر، بينش و باورهاي مذهبي نسبت به مسائل مختلف از جمله حجاب و عفاف در هر دوره است. بنابراين، مسئله حجاب و عفاف نيز از مواردي است كه در بررسي هنرنگارگري ايران ميتواند بهعنوان عاملي فرهنگي در هر دوره به آن توجه شود. هدف از پژوهش حاضر مطالعه بينش حجاب و عفاف در هنر نگارگري ايران از دورههاي ايلخاني تا قاجار است كه در اين راستا با توجه به موضوع مورد نظر روش توصيفي- تحليلي انتخاب شده و گردآوري اطلاعات از طريق مطالعات كتابخانهاي(اسنادي) انجام شده است. يافتههاي پژوهش، حاكي از آن است كه روند توجه به بينش حجاب و عفاف در نگارهها با توجه به نوع پوشش زنان در هر دوره متناسب با تفكر و انديشههاي مذهبي و بينش حاكم بر هر دوره بوده است. اگرچه حجاب و عفاف طبق مستندات تاريخي در اكثر نگارههاي ايراني در دورۀ ايلخانيان، تيموري، صفويان براساس عرف جامعه مدني اسلاميو شرع اسلام بوده و متناسب با تفكر و بينش مذهبي حاكم بر جامعه پُررنگتر بهنظر ميرسيد، اما اين روند از اواخر عهد صفويه با توجه به برخورد سنتهاي نقاشي ايران با غرب در نتيجه آشنايي برخي از هنرمندان با هنر نقاشي غرب رو به زوال گذاشت. در دورۀ قاجار، با توجه به غربزدگي شاهان و درباريان و كمرنگ شدن بينش مذهبي در بين هنرمندان، حجاب و پوشش نيز در نگارهها كمرنگ ميشود.