اهميت و نقش عفاف و حجاب

حجاب و عفاف به عنوان دو ارزش در جامعۀ بشري و بهويژه جوامع اسلامي مطرح است. همواره اين دو واژه در كنار هم به كار برده ميشوند و در نگاه اول به نظر ميآيد هر دو به يك معنا باشند، اما با جستجو در متون ديني و فرهنگنامهها به نكتۀ جالب توجهي ميرسيم و آن تفاوت اين دو واژه است. در برخي كتب لغت حجاب را اين گونه تعريف كردهاند: حجاب يعني آنچه مانع رسيدن ميشود. با توجه به معاني ذكر شده در مييابيم حجاب امري ظاهري و در ارتباط با جسم است، اگرچه اين پوشش برخاسته از اعتقادات و باورهاي دروني افراد است، ولي ظهور در نشئه مادي و طبيعي دارد؛ يعني پوشش ظاهري افراد و بهويژه زنان را حجاب ميگويند كه مانع از نگاه نامحرم به آنها ميشود. عفاف نيز داراي معاني گوناگوني است كه در مجموع تعريف كاملي را به ما خواهد داد. عفت حالتي دروني و نفساني است كه توسط آن از غلبه شهوت جلوگيري ميشود. البته شايانذكر به « عفت » است كه در قرآن كريم از واژة عفت در دو معنا استفاده شده است، گاه به معناي خود نگهداري و پاكدامني و گاه معناي قناعت آمده و مسائل مالي مورد نظر است. معناي مدنظر پژوهش كنوني، مفهوم اول است؛ يعني خود نگهداري از شهوت و مسائل جنسي؛ اگرچه ميتوان براي هر دو معنا واژة عفت را آورد و ضرري به مفهوم آن نميخورد. از مجموع معاني ذكر شده براي حجاب و عفاف ميتوان نتيجه گرفت كه عفاف نوعي حجاب دروني است كه انسان را از گناه باز ميدارد. حفظ چشم، گوش، قلب و تمامي اعضا و جوارح از هرگونه خطا و گناه عفاف است كه حاصل اين عفت و حجاب دروني، پوشش ظاهري است؛ به تعبيري لطيفتر حجاب ميوه عفاف است و عفاف ريشۀ حجاب.