سپر اوليه‌ي زمين چگونه پاره‌پاره شد؟

چگونگي پارگي و توزيع كراتن‌ها با تكتونيك پيچشي بهتر تفسير مي‌شود. پيچش و در‌هم‌رفتگي اسپيرال‌هاي رفت و برگشت دحو/ طحو اساس قاره‌زائي، اقيانوس‌زائي و پارگي سپر اوليه است. كجي زمين در فضا و پيرو آن اختلاف چرخش پوسته بين قطبين اساس پيچش است. بازوي اسپيرالي د-0 قاره‌ها و زوج آن يعني ط-0 اقيانوس آرام را دور مي‌زند. د-0 و ط-0 مسئول گرد كردن زمين هستند. يك مرتبه پائين‌تر عملكرد زوج بازوي د-1 و ط-1 به مجموعه قاره‌ها شكل پلي‌گوني مي‌بخشند، اين دو شكل فرمت كلي كهكشان ماست كه از مركز پلي‌گوني و از اطراف گرد است. از اين‌جا اين نتيجه‌ي مهم به دست مي‌آيد كه: همان ديناميكي كه كهكشان ما را مي‌راند تكتونيك را نيز مي‌راند. اولين پيچش اسپيرالي همراه با رهاسازي گرماي اصطكاكي در مركز زمين شكل گرفته و سپس گوشته و پوسته را تحت تأثير قرار داده است. بازوهاي د/ ط در مركز زمين مثل نور در همه‌ي جهت‌ها منتشر شده‌اند، لذا كامل‌ترين تقارن (كره) درون زمين را ساخته‌اند. ولي با رسيدن آن‌ها به سطح زمين به دليل كجي زمين دچار قطبش شبه‌استوانه‌اي شده‌اند. همان‌طوركه عالي‌ترين تقارن كروي در مركز زمين شكل گرفته است، عالي‌ترين تقارن استوانه‌اي نيز در مركز قاره‌ها شكل گرفته كه در اين مقاله استوانه‌ي عربي ناميده شده است. شيب خط واصل استوانه عربي و مركز زمين به اندازه كجي محور زمين است. به‌طور خيلي فشرده مي‌توان جدايش آفريقا از آمريكاي جنوبي را نتيجه‌ي فرايند درون‌باري و جدايش كراتون‌هاي ديگر را نتيجه‌ي فرايند خارج‌باري دانست. درون‌بار[1] و خارج‌بار[2] بر خلاف هم مي‌پيچند. عملكرد اسپيرال-0 تا n شبكه عظيمي از گسل‌هاي ريز و درشت را ايجاد مي‌كنند. ريزترين گسل‌ها در نهايت همان چيزي است كه به آن كليواژ كريستال گفته مي‌شود و نمونه‌ي بارز آن كريستال گارنت است. مئاندرينگ رودخانه نيز جلوه‌ي ديگري از مئاندرينگ پوسته است.