طراحي شهري زمينه گرا در ساماندهي جداره هاي شهري بافت هاي تاريخي (نمونه موردي: خيابان امام خميني دامغان)

هسته هاي تاريخي شهر جايگزين ناپذير هستند. حفظ عناصر و شاخصه هاي با ارزش مراكز تاريخي شهرها مسأله اي است كه اخيراً مورد توجه قرار گرفته است زيرا سرعت تخريب بافت هاي تاريخي و جايگزين شدن بافت هاي نوساز رو به افزايش است. در واقع شهرهاي امروزي عرصه تقابل ها شده و ساختمان هايي بدون سبكي مشخص، كاملاً جدا از زمينه و هويت تاريخي موجود طراحي مي شوند. در نتيجه به جاي زيبايي، اغتشاش و سردرگمي به وجود آمده است. طراحي در بافت تاريخي بايد طوري باشد كه علاوه بر ارتقاء سطح كيفيت زندگي و ارزش بصري آن، ارزش تاريخي بافت را حفظ كند. اين تعريف دقيقاً مطابق با اصول طراحي زمينه گراست. نمود رويكرد زمينه گرايي در بافت هاي تاريخي را مي توان در جداره خيابان هاي آن ديد. در تحقيق حاضر زمينه گرايي به معناي ارتباط و هماهنگي ميان اركان و اجزاء جداره هاي همجوار مي باشد. در همين راستا هدف نهايي اين تحقيق نيز توجه و احترام به گذشته، هماهنگي با زمان حال و پايدار ماندن براي آيندگان است. در پژوهش حاضر پس از معرفي اركان و اجزاء جداره هاي شهري و كيفيات بصري و كالبدي مؤثر بر منظر خيابان، با بهره گيري از آراء متخصصين معمار و شهرساز در چارچوب روش دلفي طي دو مرحله رفت و برگشت، اصول منتخب استخراج شده است. در اين فرايند آراء مذكور با بهره‏گيري از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) اعتبارسنجي شده و يافته‏هاي متناقض براي بازنگري و تجديد نظر به كارشناسان ارجاع داده شده است. اصول مذكور عبارتند از: ريتم، مقياس انساني، همجواري، تناسبات، اصل تشابه و تداوم بصري و نهايتاً از ويژگي هاي كلي طراحي زمينه گرا و اصول طراحي جداره بدست آمده استفاده شده است تا در مقياس خيابان به طراحي جداره اي زمينه گرا در خيابان امام خميني شهر دامغان بپردازد. طراحي زمينه گرا با تكيه بر اصول مذكور در ساماندهي و بازطراحي جداره هاي مسئله دار بافت تاريخي دامغان بسيار مؤثر واقع شد.