تفكيك جنبه هاي تاريخي و پايداريِ محيطي در مناره مسجد جامع گرگان

تحقيق حاضر حاكي از آن است كه معماري در راستاي نگرش پايداري سه مسير اعم از بهره گيري قاطعانه از فناوري، همسو ‏شدن با ويژگي هاي بومي و فرصت ‏دادن همزمان به فناوري و بوم گرايي را دنبال كرده است. اتخاذ رويكردهاي سه گانه فوق به عوامل بسياري همچون ميزان توسعه‏ يافتگي، اقتصاد و... بستگي دارد. معماري تجربه شده در دوره هاي تاريخي (اگرچه به لحاظ زماني و محتوايي فاصله زيادي با رويكرد پايداري دارد)؛ اما عمدتاً در ذيل مسير سوم قرار گرفته است. نكته حائز اهميت آن كه بناهاي تاريخي واجد خصوصياتي هستند كه معرّف سبك دوره خاص خود است. تحقيق حاضر بدنبال پاسخ گويي اين سوال بوده كه يك بناي تاريخي تا چه حدي مقيد به دوره تاريخي خود و تا چه حدي مقيد به اصول پايداري متكي بر داده هاي محيطي از جمله اقليم است. مناره مسجد جامع گرگان يكي از اجزاي شاخص معماري تاريخي در حاشيه جنوبي درياي خزر است كه به دوره سلجوقي تعلق دارد. لذا تحقيق حاضر به شناسايي جنبه-هاي تاريخي و محيطي اين اثر پرداخته تا نشان دهد كه موازانه خصوصيات مذكور در يك اثر چگونه بوده است. تحقيق براي نيل به هدف فوق، مقايسه ويژگي هاي معماري مناره مسجد جامع گرگان با مهمترين مناره هاي دوره سلجوقي را سرلوحه خود قرار داده است. نتايج تحقيق مؤيد آن بوده كه استوانه اي بودن مناره، استفاده از تزئينات آجري، تك مناره اي بودن آن و تفكيك تزئينات بوسيله كمربندهاي آجري از مهمترين جنبه هاي تاريخي بنا است؛ حال آن كه داشتن ارتفاع كم، استفاده از مصالح چوبي، شيبدار بودن سقف و استفاده از مصالح سفالي مهمترين جنبه هايي است كه پايداري محيطي آن را سبب شده است.