بررسي عوامل موثر در نوع مديريت گندمكاران شهرستان ورامين در زمينه خشكسالي

Investigation of effective factors on wheat growers' management under drought condition of Varamin district

خشكسالي از جمله اصلي ترين و قديمي ترين بلاياي طبيعي است كه انسان ها از ديرباز با آن آشنا بوده اند اين مسئله براي كشورهاي خاورميانه يك پديده طبيعي اقليمي است و با توجه به اينكه اين كشورها با محدوديت تهيه آب مواجه مي باشند اين امر در سالهاي خشكسالي آثار جبران ناپذيري برمحصولات كشاورزي واردمي آورد كه تبعات اقتصادي اجتماعي وخيمي به بار دارد كه ايران نيز از اين قاعده مستثني نبوده و هرچند سال يكبار و ياسال هاي پي در پي خشكسالي مناطقي از كشور را در برگرفته است كه با توجه به اين موضوع ضرورت مديريت خشكسالي كاملا آشكار مي گردد و از آنجايي كه كشاورزان جز بيشترين متضرران خسارت ناشي از وقوع اين پديده طبيعي مي باشد شناسايي عواملي كه در نحوه و نوع مديريت آنان درزمينه خشكسالي تاثير گذارباشد ضرورت مي يابد. بدين منظور هدف كلي اين تحقيق توصيفي - همبستگي بررسي مهمترين عوامل تاثير گذار درنوع مديريت ريسك يا بحران گندمكاران شهرستان ورامين درزمينه خشكسالي مي باشد. جامعه آماري موردنظر شامل كليه كشاورزان گندمكار شهرستان ورامين در سال زراعي 88-87 N=2485 است كه از اين ميان تعداد 334 نفر به روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي متناسب به عنوان نمونه آماري انتخاب شدند ابزارجمع آوري اطلاعات پرسشنامه و انجام مصاحبه بوده كه روايي محتوايي پرسشنامه با كسب نظرات پانلي از متخصصان مورد بررسي قرارگرفته و اصلاحات لازم صورت گرفت. ضريب اعتبار پرسشنامه نيز با استفاده از نرم افزار SPSS برابر 0/84 بدست آمد. نتايج حاصل ار اين تحقيق حاكي از آن است كه متغيرهاي مشاركت اجتماعي، استفاده از خدمات مراكز ترويج و خدمات جهاد كشاورزي، كانال هاي ارتباطي و استفاده از خدمات شركت هاي خدمات مشاوره اي فني مهندسي كشاورزي به ترتيب بيشترين تاثير را در نوع مديريت گندمكاران شهرستان ورامين در زمينه خشكسالي داشتند.

Drought is assumed as the main and oldest natural disaster that human has always been experiencing. This issue for Middle East countries deems a natural climatic phenomenon whereas they face also restricted water supply. This disaster brought about acute consequences of economic, social, and critical impacts in the drought years of irreparable agricultural products. There seems no exception for Iran from frequent occurrences of drought in the country. To this end, necessary training in the field of drought management is obvious for the most farmers who are being damaged by such natural phenomenon. For this purpose, the overall aim of this research, is to study factors affecting the type of management (risk or crisis) applied by wheat farmers in drought situation of Varamin city through employing descriptive-correlation method. The statistical population included all farmers in 1387-88 (N=2485), out of whom, 334 individuals were selected via stratified random sampling method as the statistical sample. To collect data, questionnaires and interviews were used and the validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts. Reliability coefficient of the questionnaire was computed using SPSS at 0.84. The results of this study show that the variables of social participation, making use of extension services provided by centers affiliated to Ministry of Jihad-e-Agriculture, availability of communication channels and consulting services, and agricultural engineering firms posed the most impacts on management type adopted by wheat farmers under drought situation of Varamin city.