كليدواژه :
كشاورزي , ترويج , دانش بومي , دانش مدرن
چكيده فارسي :
در فرايند سريع صنعتي شدن، بخش كشاورزي بيشترين آسيب را متحمل شده است. از بين رفتن روشهاي كهن و سازگار با محيط در بخش كشاورزي و جايگزين كردن و استفاده از الگوهاي وارداتي كاشت، داشت و برداشت بدون هيچ گونه تناسبي با محيط باعث كاهش بازده توليد در بلند مدت، فرسايش خاك و تخريب شديد محيط زيست شده است. در نهايت در دهه هاي پاياني قرن بيستم راهكاري براي حل اين ناهماهنگي و مشكل پيشنهاد شد. بنابراين اهميت به دانش بومي و تلاش در تلفيق آن با دانش مدرن مورد توجه قرار گرفت و سعي شد تا از اين طريق ديدگاهي كل نگر و پايدار در رابطه با محيط و روش زندگي ايجاد شود. تجربه نشان مي دهد كه دانش بومي نه تنها با دانش مدرن تعارض ندارد بلكه ويژگي هاي متفاوت دانش بومي آن را مكمل خوبي براي دانش مدرن قرار مي دهد. دانش بومي قابل دسترسي ، كارآمد و ارزان است ديدگاه أن كل نگر است و شيوه انتقال آن شفاهي است. دانش پويا و زمان آزموده است و چون در بطن محيط طبيعي و اجتماعي محلي تكامل يافته است با شرايط بومي كاملا سازگار است. دانش بومي هم به اجزاي فرهنگ يك قوم و هم به كل آن گفته مي شود و اين در هم تنيدگي جز و كل به شكلي است كه در جوامع سنتي زندگي بدون دانش بومي خارج از خاستگاه فرهنگي خود از تكامل باز مي ايستد و معنا و مفهوم و كارايي خود را از دست مي دهد. ترويج كشاورزي در كشورهاي در حال توسعه براي رسيدن به اهداف توسعه كشاورزي و روستائي يكي از عناصر ضروري است كه بيشتر در قالب نظامهاي دولتي و اخيرا در برخي كشورها بصورت فعاليتهاي ترويج خصوصي كشاورزان را تحت آموزش به روشهاي مختلف قرار مي دهند. البته در كشور ما اين هدف آنگونه كه انتظار ميرود محقق نگرديده است زيرا كارشناسان ما پس از تحصيل به خاطر كم تجربگي و تئوريك بودن مطالب درسي تدريس شده در دانشگاه اكثرا يا بيكارند يا هنگام ورود به عرصه كار و در عمل به جاي كمك به رشد و توسعه كشاورزي و ترويج كشاورزي بين كشاورزان به پشت ميز نشيناني تئوري پرداز و آمارساز مبدل مي شوند كه حتي كشاورزان نيز بر ناكار آمدي بسياري از آنان در عرصه عمل به علوم آموخته شان شاهدند. و توجه به نابساماني ها و عدم پيشرفت چشمگير در اين عرصه تاييدي بر اين مدعاست. تقويت نظام توليدي بومي در روستاها و نيز تشويق جوانان و نوجوانان به فراگيري دانش بومي ايران از يك سو و فراهم ساختن محيط پژوهشي مناسب براي دانشمندان علوم كاربردي (داخلي و خارجي) جهت شناختن بهتر و بالا بردن استعداد كاربردي دانش بومي ايران از سوي ديگر راه حلي جهت اين مشكل مي باشد.
چكيده لاتين :
By rapid progression of industrialization, agriculture has faced more damages. Removing old and compatible methods with environment in agriculture and introducing imported methods of planting, growing, and harvesting without proper adaptation with environment have gradually caused decreasing yield, soil erosion, and environmental degradation. Consequently, certain solutions were suggested in last decades of 20th century. So, importance of indigenous knowledge considered to be significant and led to creation of total and stable views related to environment and living styles. Experience shows that indigenous knowledge not only has no opposition with modern knowledge, but also different aspects of old methods shall complement the modern ideas. Indigenous knowledge is accessible, useful and cheap, with a total- oriented perspective and oral-transported nature. This knowledge is active and obtained in due course of time, and since it is completed at the heart of local natural and social conditions, thus is well adapted with indigenous status. Indigenous knowledge is attributed to both partial and total cultural structure of a nation, whose integration is assumed as the spirit of the life in traditional societies. Agricultural extension in developed countries is performed to achieve development of rural and agricultural niche and is regarded as an essential mission overtaken by governments and recently by private firms. In our country, these goals do not proceed satisfactory as it was expected, because extension experts bear little experience after graduation. They remain either unemployed or if recruited, can do nothing but focusing on academic theories and collecting statistics instead of rendering extension service in agriculture. Consequently, most farmers face disqualified experts and cannot benefit of their knowledge. Distorted condition of extension confirms this matter, too. The suggested solution is encouraging teenagers and youth to learn Iranian indigenous knowledge favoring production system improvement on the one hand, and creating suitable research condition for scientists specially in the field of applied science (indigenous and modern) to enhance our indigenous knowledge on the other hand.
