مطالعات باستان شيمي نمونه استخوان هاي مردان نمكي معدن چهر آباد زنجان براي تاريخ گذاري آنها

Archaeochemistry study of mommies found in Chehrabad salt mine; a relative dating method

بدون ترديد يكي از دغدغه هاي باستان شناسان پس از كشف اشياء در دل خاك تعيين قدمت، يا به تعبيري سال يابي آنهاست. روش اندازه گيري ميزان غلظت عناصر فلوئور، اورانيوم و نيتروژن(FUN) يكي از روش هاي كارآمد براي تعيين قدمت نسبي نمونه هاي استخوان بوده و مبناي استفاده از آن نيز بر اين استوار است كه هرچه استخوان عناصر فلوئور و اورانيوم را بيشتر جذب كند سن قديمي تري داشته و هر چه ميزان نيتروژن آن بيشتر باشد استخوان سن كمتري خواهد داشت. در اين پژوهش نمونه استخوان هاي اجساد شماره دو، سه و پنج موميايي هاي مردان نمكي معدن چهرآباد زنجان كه قبلاً با روش راديوكربن تاريخ گذاري مطلق شده بودند بر اساس ساليابي نسبي فلوئور، اورانيوم، و نيتروژن(FUN) تاريخ گزاري شدند. نتايج بدست آمده نشان دادند كه ابتدا جسد شماره پنج، سپس جسد شماره سه، و در انتها نيز جسد شماره دو دفن شده است كه اين ترتيب زماني تدفين توسط اندازه گيري هاي قبلي ساليابي كربن14 تاييد مي شوند. نتايج اين پژوهش صحت و دقت بالاي آزمون ساليابي FUN در محوطه هاي باستاني و همخواني مناسب آن با روش سال يابي راديوكربن را، در محيط هايي كه نمونه ها بخوبي محافظت شده اند نشان مي دهد.

In this research, the bone samples of mommies no. 2, 3, and 5 of Chehrabad salt mine, Zanjan, which have been dated previously by radiocarbon dating method, were dated by fluorine, uranium, and nitrogen (FUN) relative dating method. To identify and measure fluorine, uranium and nitrogen in the samples, UV-Vis spectrophotometer, ICP-MS, and, CHNS and kjeldahl analytical methods were respectively used. It was cleared that mommy no. 5 was the first one buried, then mommy no. 3, and finally mommy no. 2, where this order is in good agreement with the one obtained previously by radiocarbon absolute dating method. The results showed that the results of FUN analysis have direct relationship with radiocarbon dating results. This study showed the high precision and accuracy of FUN relative dating method in archaeological sites, and its good agreement with radiocarbon dating in well-preserved archaeological environments