بررسي تاثير تغييرات كاربري اراضي در شيب هاي مختلف بر مولفه هاي جريان (مطالعه موردي: حوزه آبخيز طالقان)

امروزه آگاهي داشتن از كميت و كيفيت مولفه هاي جريان به دليل تغييرات كاربري اراضي چه در اثر دخالت بشر و چه بواسطه عوامل طبيعي همچون تغيير اقليم بعنوان اولين قدم براي اتخاذ شيوه هاي صحيح و پايدار مديريت منابع آب رودخانه ها به حساب مي آيند. مدل SWAT يكي از مدل هايي است كه در دهه اخير در اين زمينه توسعه فراواني داشته و در سطح بين المللي مورد استفاده گسترده قرار گرفته است. اين مدل داراي توان شبيه سازي پديده هاي هيدرولوژيكي و بيولوژيكي شامل دبي رودخانه، رسوب ، بيلان آبي، كيفيت آب، توليد محصولات زراعي، برآورد توليد پوشش گياهي مرتعي با اعمال مديريت در حوضه هاي فاقد آمار است. اين مطالعه در نظر دارد با استفاده از مدل SWAT2009 و نقشه هاي كاربري اراضي، خاك، DEM و اطلاعات هيدروكليماتولوزي، نقش تغييرات كاربري اراضي در شيب هاي مختلف را بر مولفه هاي جريان را در حوزه آبخيز طالقان در قالب سناريو هاي احتمالي در مقايسه با سال پايه 2007 مورد ارزيابي قرار دهد. نتايج حاصل نشان مي دهد كه سير تغييرات كاربري اراضي، تاثير مهمي در تغييرات مولفه هاي جريان دارد به طوري كه فقط تغيير كاربري از مرتع به كشاورزي در شيب هاي كمتر از 20 درصد باعث افزايش جريان سطحي به ميزان 3 / 4 درصد و كاهش مجموع جريان زيرزميني و زير سطحي به ميزان 9/ 23 در صد نسبت سال پايه را به همراه خواهد داشت. بنابر اين با توجه به شرايط حاكم مناسبترين روش در پايداري منابع آب و خاك در حوضه، استفاده از عمليات مديريتي در كاهش سرعت جريان و ايجاد فرصت مناسب در نفوذ آب در خاك و نگهداشت آب با عمليات آبخيزداري در سرشاخه ها مي باشد.