ارزيابي ميزان پايداري شاخص هاي فرم شهري در كلان شهرمشهد

شكل و ساختار فضایی شهر همواره یكی از تعیین كننده ترین عوامل پایداری شهر (فشردگی یا پراكندگی) به شمار می آید. در این مقاله با استفاده از ۵ شاخص فرم شهر یعنی تراكم، تنوع، مركزیت، فاصله تا حمل و نقل عمومی و دسترسی پذیری به مقصد تلاش شده است تا وضعیت كلی شهر به لحاظ پایداری فرم شهری مشخص شده و این میزان پایداری در سطح مناطق شهر مشهد با یكدیگر مقایسه گردد. بدین منظور از روش های خودهمبستگی فضایی (موران و گری) و ضرایب آنتروپی و جینی به همراه تحلیل شبكه در نرم افزار GIS استفاده شده است. ضرایب نشان می دهد كه ناپایداری در فرم شهر مشهد به وضوح دیده می شود. نابرابری و ناهمانگی در توزیع و تراكم جمعیت و اشتغال، پراكنش بی برنامه الگوی توسعه شهر(گری ۱/۲) و دسترسی نامتعادل به خدمات و مشاغل در سطح شهر كه با فاصله از مركز شهر به شدت افت می كند از مشكلات ساختاری فرم شهر مشهد به شمار می آید. در عین با محاسبه مركزیت و ضریب به دست آمده از موران (۰/۰۷ - و ۰/۱۱-) به نظر می رسد فرم شهر از حالت تك هسته مركزی به چند هسته ای با مركزیت ثانویه مناطق ۱ و ۸ و ۱۱ تغییر می یابد. كه این نشان دهنده پایداری تدریجی فرم شهر است اما روشن است كه برای افزایش پایداری فرم شهر باید الگوی توسعه مشهد به سمت افزایش فشردگی، توزیع متعادل مشاغل و خدمات و نیز افزایش سطح دسترسی و برخورداری از پوشش مطلوب حمل و نقل عمومی حركت كند.