ارزيابي روش‌هاي برآورد دبي پيك سيلاب در حوضه آبخيز شهري جهت كنترل سيلاب

Assessment of the Estimation Methods of Flood Peak Discharge in Urban Catchment for Controlling Flood

گسترش روزافزون شهرها و تغيير كاربري اراضي زراعي و مرتعي به اراضي مسكوني و صنعتي و بحران سيل در نقاط شهري و به موازات آن تغييرات ايجاد شده در نفوذپذيري، فريب رواناب و تبخير و تعرق باعث مي گردد كه رفتار هيدرولوژيكي حوضه هاي آبخيز شهري نسبت به حوضه هاي طبيعي غيرعادي و نامنظم گردد. عوامل متعددي در ظهور سيلاب و شدت آن موثر مي باشند كه امكان بررسي اين عوامل نياز به تحقيقات جامع تري دارد. براي اين منظور در بسياري از آبخيزهاي كوچك به دليل عدم وجود ايستگاه هيدرومتري و يا وجود نواقص آماري زياد، نياز به انتخاب روش هاي مناسب با توجه به شرايط و خصوصيات حوضه ها مي باشد. در اين تحقيق با هدف بررسي و ارزيابي دبي پيك سيلاب حوزه هاي آبخيز شهر بيرجند، از مدل هيدرولوژيكي بارش - رواناب و روش - هاي تجربي استفاده گرديده است. بدين منظور در تحقيق حاضر براي منطقه اي كردن مدل از آمار و اطلاعات 11 ايستگاه هيدرومتري مجاور منطقه مطالعاتي استفاده شد. در ادامه براي بدست آوردن توزيع مناسب و محاسبه دبي با دوره بازگشت هاي مختلف در حوضه مورد تحقيق از نرم افزار HYFA استفاده و مقادير دبي حداكثر سيلاب حوضه هاي مشابه فاقد آمار را در دوره بازگشت هاي مختلف محاسبه گرديد. نتايج بدست آمده از روش هاي تجربي حاكي از آن است كه اين روش ها براي ايستگاه هاي مورد مطالعه نتايج قابل قبول و مناسبي ارائه نمي دهد، در حالي كه روش مدل هيدرولوژيكي بارش - رواناب نتايج قابل قبولي را ارائه داده است.

Increasing development of cities and changing the agricultural and pasture land use into the residential and industrial lands and flood crisis in urban areas and in parallel, the created changes in infiltration, runoff deviation and evaporation and transpiration lead to abnormal and irregular hydrological behavior of the urban watersheds toward the natural basins. Many factors influence on emerging floods and its intensity, and studying them require more comprehensive researches. For this purpose, in many small watersheds there is a need to select appropriate methods due to the basin conditions and features because of the lack of hydrometric station or many statistical flaws. This research aims to study and assess the peak discharge of flood in Birjand’s watershed. For this purpose, the hydrological method of rainfall- runoff and empirical methods were used. In this article, for zoning the model, the data of 11 hydrometric stations near to the studied area were used. Then, HYFA software was used to obtain proper distribution and calculate the discharge with different return periods in the area; and the maximum discharge amounts of floods in the similar basins without statistics were calculated in different return periods. The results from empirical methods indicate that these methods do not provide acceptable and suitable for the studied stations, while hydrologic model of rainfall-runoff have acceptable results.