ارزشيابي شهودي، ضرورت اجتناب ناپذير مديريت در نظام آموزش عالي ايران

در شرايط كنوني، نظام آموزش عالي با مشكلات عديده اي رو به رو است. در عصر حاضر انتظار مي رود حل مشكلات در شرايط بسيار عادي از طريق بررسي و ارزشياب يهاي صرفاً علمي (عمدتاً با رويكرد اثباتي و گفتمان كمّي) و تصميم گيري بر اساس نتايج آن صورت پذيرد. راز ترويج و پيشرفت نسبي ايدة ارزشيابي در دو دهة اخير در ميان مديران دانشگا هها از همين ضرورت ناشي مي شود.اما انتظار از ارزشيابي، به عنوان وسيله اي كه هر مديري را قادر به تصميم گيري درست و مؤثر خواهد كرد، مانند انتظاري است كه از سه دهة پيش با گسترش سيستم هاي كامپيوتري در ايجاد نظم و انضباط و كارايي دستگا ههاي اجرايي و غير اجرايي كشور مي رفت. علت ناكامي در برآورده شدن انتظار اخير، تصور نادرست از نقش سيستم هاي هوشمند و روشهاي علمي، تا سرحد حذف نقش "انسان" بوده است. اكنون دريافته ايم كه مشكل اصلي كشور مديريت است. مديريتي كه عليرغم سابقه نه چندان زياد در بهره برداري از سيستم هاي ارزشيابي، براي علمي نشان دادن خود، قدرت تشخيص و ابتكار خود را وانهاده است. اين مقاله در پي بررسي نقش ارزشيابي هاي شهودي در ميان مدلهاي تصميم گيري مديران به ويژه مديران دانشگا هها است. اين بررسي در چارچوب "نظرية پردازش دوگانه 3" صورت مي گيرد. واحد تحليلي و نمونه ها، روايت هاي مديريتي دانشگاهي در ايران و جهان و تجربه هاي نويسندگان است. با مرور انتقادي ادبيات موضوعي، بررسي ها نشان مي دهد كه درك و ارزشيابي شهودي فقط يك توانايي مستحسن براي مديران نيست بلكه يك ويژگي اجتناب ناپذير است. افراط در تكيه بر ارزشيابي هايي با رويكرد اثباتي، مديران دانشگا هها را به سوي وانهادن قدرت تشخيص فردي سوق داده است. درحالي كه تجربه توسعه درخشان دهة 1340 شمسي كشورمان و نيز تجربه وسيع كشورهاي پيشرفته نشان مي دهد كه اولاً قدرت درك و ارزشيابي شهودي، حذف ناشدني است و ثانياً بايد بر تقويت و تحكيم مباني و رو شهاي توسعة آن و تربيت مديراني با شمّ قوي در تشخيص و ارزشيابي پديده ها و رخدادها، همت گماشت.