پديدآورندگان :
هاشمي راضيه دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز , رشيدي ورهرام دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز - گروه زراعت و اصلاح نباتات , ساعدي سيامك دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز - گروه خاكشناسي
كليدواژه :
تنش شوري , گندم دوروم , مراحل رشد رويشي و زايشي , ضريب همبستگي
چكيده فارسي :
با توجه به وسعت منابع آب و خاك شور در كشور و نيز با عنايت به اهميت گندم به عنوان مهمترين محصول زراعي كشور،
دستيابي به ارقام داراي عملكرد بالاتر در شرايط تنش شوري يكي از اهداف به نژادي اين محصول مي باشد؛ به همين منظور
پژوهشي جهت بررسي تأثير تنش شوري بر عملكرد و اجزاي عملكرد لاين هاي گندم دوروم در گلخانه تحقيقاتي دانشكده
كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي تبريز به صورت آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال
زراعي 1386 اجرا شد. فاكتور اول اعمال تنش شوري در مراحل مختلف رشد گياه شامل چهار سطح بدون تنش، تنش در
مراحل پنجه زني، گلدهي و دانه بندي و فاكتور دوم شامل 8 لاين گندم دوروم بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر
لاين براي صفات ارتفاع بوته، وزن ريشه، تعداد گلچه در سنبلچه و تعداد دانه در سنبله اصلي معني دار و × متقابل سطوح تنش
براي برخي ديگر مانند عملكرد دانه غيرمعني دار بود. اين امر حاكي از آن است كه لاين هاي مورد مطالعه در مراحل مختلف
6/2 دسي زيمنس بر متر واكنش مشابهي نشان دادند. همچنين تفاوت كاملا معني داري بين لاين هاي مورد بررسي از نظر همه صفات وجود داشت كه بيانگر تنوع ژنتيكي بين لاين ها بود. با مقايسه ميانگين عملكرد دانه لاين هاي مختلف مشخص شد كه لاين هاي شماره 4 FOSKAL و 6 LEE/KL بيشترين ميزان عملكرد را در شرايط بدون تنش و تنش شوري به خود اختصاص دادند، بنابراين به عنوان لاين هاي متحمل با
ميزان عملكرد مطلوب در اين پژوهش شناخته شدند. همچنين مقايسه ميانگين سطوح تنش براي اغلب صفات، مرحله پنجه-
زني را به عنوان حساس ترين مرحله نسبت به تنش شوري نشان داد. بررسي ضرايب همبستگي صفات تحت شرايط تنش
شوري مشخص كرد كه صفات وزن ريشه و تعداد سنبلچه در سنبله همبستگي مثبت و بسيار معني داري را با عملكرد دانه
داشتند؛ لذا مي توان از گزينش بر اساس آنها در جهت بهبود عملكرد دانه گندم دوروم و انتخاب لاين هاي متحمل با پتانسيل
توليد بالا در شرايط تنش شوري بهره جست.
چكيده لاتين :
According to the extensive saline resources (water and soil) in Iran and the importance of wheat as
an essential production, access to the lines with high yield under salinity stress is very important. In
this regard, a greenhouse experiment was carried out to investigate the effect of salinity stress on yield
and yield components of durum wheat lines at the Research Greenhouse of Faculty of Agriculture,
Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran in growing season of 2007. Data were subjected
to an analysis of variance as factorial experiment based on randomized complete block design with
three replications. Two factors included salinity stress at four levels (no-salinity stress, stress in
tillering, flowering and grain filling periods respectively) and durum wheat lines at eight levels. The
results showed that the interaction effect of salinity stress and lines was significant for plant height, root weight, the number of floret per spikelet and the number of grain per spike, but it was
insignificant for grain yield. Therefore, the lines in this experiment indicated the similar reaction for
the grain yield trait at different stages of salinity stress (6.2ds.m-1). Also, the significant difference
between lines represented the genetic variation. Considerably the lines number 4 (FOSKAL) and
number 6 (LEE/KL) produced the highest grain yield under non-stress and salinity stress conditions,
and both of them were in proper condition as compared with the others. Mean comparison of stress
levels for the majority of traits showed that tillering is the most sensitive stage under salinity stress.
Investigation of correlation coefficients for the traits under salinity stress showed that there were
positive and significant correlation between root weight and grain yield, also between the number of
spikelet per spike and grain yield, respectively. Thus, we can use these traits for selecting the tolerant
lines with high yield under salinity stress
