ارزيابي قابليت كاربرد توزيع هاي آماري در پايش و پيش بيني بارش حوضه هاي آبريز كشور

پيش بيني وضعيت خشكسالي بر اساس تلفيق نتايج شاخص (SPI) و مدل زنجيره ماركف، از جمله روش هاي متداول در اين خصوص محسوب مي گردد. در اين تحقيق با استفاده از داده هاي بارش ماهانه 45 ساله، مقادير SPI محاسبه و وضعيت خشكسالي در هر ماه تعيين گرديد. سپس با استفاده از روش زنجيره ماركف احتمال وقوع در سال آبي 93-1392 با استفاده از وضعيت سال 92-1391 در حوضه هاي 30 گانه كشور محاسبه گرديد. مقايسه نتايج پيش بيني با وضعيت واقعي در سال 1393-92، نشان داد روش زنجيره ماركف در مقياس سالانه، تنها قادر به پيش بيني صحيح وضعيت خشكسالي در 40 % از حالات بوده است. بالطبع يكي از دلايل عدم انطباق، پذيرش توزيع احتمالاتي گاما بعنوان توزيع منتخب مي باشد، كه اين عدم انطباق براي بارش ماهانه به مراتب بيشتر از سالانه است. البته لازم به ذكر است كه بررسي هاي دقيق تر نشان مي دهد كه توزيع گاما در نوار ساحلي كشور و همچنين در ماه هاي مرطوب نتايج بهتري ارائه كرده است. در ادامه در اين تحقيق، قابليت كاربرد 62 تابع توزيع احتمالاتي در پيش بيني مقادير بارش ماهانه و سالانه بررسي گرديد و در ادامه ضمن بررسي كارايي توزيع گاما، بهترين توزيع در هر حالت معرفي گرديد. نتايج نشان دهنده برتري قابل توجه تابع توزيع احتمال Wakeby در پيش بيني مقادير بارش ماهانه در حوضه ها مي باشد. بطوريكه اين توزيع در حالت بهينه براي 6ماه از سال و 17 حوضه آبريز توزيع برتر بوده در حاليكه توزيع گاما فقط در سه حوضه و براي يكماه بعنوان توزيع برتر شناخته شده است. در مقياس سالانه نيز توزيع wakeby براي 30 % حوضه ها بهترين توزيع بوده است. بر اين اساس پيشنهاد مي گردد اثر استفاده از اين توزيع احتمالي در بهبود احتمالي پيش بيني خشكسالي مطالعه و در صورت كارايي، توزيع wakeby جايگزين تابع گاما در محاسبه شاخص SPI، خصوصا در مقياس ماهانه، براي حوضه هاي 30 گانه كشور گردد.