منابع آب كارست؛ از نيازهاي مديريتي آبخوان تا چشم اندازي براي حكمراني خوب

مديريت منابع آب يا آنچه كه گذشت با همه دخالتهاي انسان و تعدد سناريوهاي او به وضعيت امروز ختم شده است. وضعيتي كه اگر با نگاهي نو مديريت نشود مي تواند در آينده اي نه چندان دور چالشهاي جدي آب را مطرح سازد. حكمراني آب؛ پارادايمي نو با گستره وسيعي از سيستم هاي سياسي، اجتماعي، اقتصادي و... با ارايه خدمات در سطوح مختلف جامعه است كه يا نظام هاي انگيزشي مبتني بر مديريت يكپارچه منابع آب وضعيت امروز را به پايداري نزديك گرداند. آبخوان هاي آبرفتي، كارست و سازند سخت منابع اصلي آب زيزميني اند كه بيلان منفي و نشست عمومي زمين در بسياري از دشتها و وقايعي مانند فروچاله ها نمادي از مديريت يك جانبه نگر بر آنها است. در همين يكي دو دهه اخير با توسعه فناوري هاي حفاري، بهره برداري از منابع آب كارست براي شرب آغاز و تا صنايع مادر پيش رفت و هم اكنون با عميق تر شدن چاه هاي كشاورزي، بهره برداري از آبهاي كارستي پوشيده روند فزاينده اي يافته است. عدم وجود قوانين بازدارنده، نبود شناخت كافي از ارتباط هيدروليكي كارست با ساير منابع آب باعث شده تا اگر تلاشي جدي براي حكمراني خوب منابع آب كارستي آغاز نشود اين منابع در آينده اي نزديك با مرزهاي سياره اي ديگر همچون تغيير اقليم همدست شده و ضربه هاي جبران ناپذيري بر پيكره آب شرب بسياري از نواحي شهري و روستايي، اكوتوريسم و پايداري زمين وارد خواهند ساخت. اينكه مديريت فعلي بر منابع آب كارست ناپايدار، مناسب و يا در شروع به حكمراني خوب است، قضاوتي است كه مي توان با جداسازي اثرات تغيير اقليم در خشك شدن، كمتر خروشاني يا خروشاني چشمه هاي كارستي ديد.