مقايسه كارايي روش هاي تصميم گيري چند معياره TOPSIS, ANP, AHP و VIKOR در انتخاب روش استخراج معادن

Comparison efficiency of multiple attribute decision-making techniques of AHP, ANP, TOPSIS and VIKOR in mining method selection

به منظور بهره برداري از هر ذخيره معدني، براساس ويژگي هاي كانسنگ، سنگ ميزبان و شرايط منطقه يك روش استخراج انتخاب مي شود. با انتخاب روش استخراج نامناسب، مشكلاتي در فرآيند توليد ايجاد شده و يا حتي در برخي موارد، ادامه استخراج كانسار غيراقتصادي خواهد شد. در دهه اخير بكارگيري الگوهاي تصميم گيري براي انتخاب روش استخراج ذخايرمعدني، مورد توجه قرار گرفته است. هدف از اين مطالعه مقايسه كارايي روش هاي تصميم گيري چند معياره رايج AHP ،TOPSIS, ANP و VIKOR در انتخاب روش استخراج معادن مي باشد. براي اين منظور معدن سرب و روي آي قلعه سي واقع در استان آذربايجان غربي، به عنوان مورد مطالعاتي انتخاب و بر اساس روش هاي امتيازدهي عددي (نيكلاس و UBC) ،چهار روش استخراج روباز، كندن و آكندن، انباره اي و كرسي چيني به عنوان گزينه هاي اوليه تعيين گرديدند. سپس با درنظر گرفتن شاخص هاي مديريتي، گزينه هاي اوليه به كمك الگوهاي تصميم گيري، رتبه بندي و كارايي الگوها در انتخاب روش استخراج بررسي گرديد. نتايج نشان مي دهند كه روش هاي AHP و ANP كه بر اساس مقايسه زوجي استوار مي-باشند، نسبت به دو روش TOPSIS و VIKOR براي انتخاب روش استخراج كارايي بالاتري دارند. علاوه بر اين، روش ANPدر مقايسه با ساير روش هاي تصميم گيري، به دليل در نظر گرفتن تاثير متقابل بين شاخص ها به عنوان بهترين الگو پيشنهاد مي شود.

A mining method has selected in order to exploitation of mineral reserve based on characteristics of ore body, country rock and site situation. There would be a lot of problem in production procedure, if an unsuitable mining method has been selected, or even in some cases, ore extraction will be uneconomic. In recent decade, applying decision-making techniques has been considered in mining method selection of ore body. The aim of this study is comparison of efficiency of common multiple attribute decision-making techniques of AHP, ANP, TOPSIS and VIKOR in mining method selection. I-Ghala-C Lead and Zinc mine located at West-Azerbaijan province has been selected as case study. Open pit mining method, cut and fill, shrinkage and squarest stoping has determined as primitive alternatives based on numerical ranking methods (Nicholas and UBC). Primitive alternatives have ranked by decision-making methods with considering knowledge management criteria and efficiency of AHP, ANP, TOPSIS and VIKOR methods have studied in mining method selection. Results showed that AHP and ANP techniques, which are stabilized by pair-wise comparisons, had more efficiency for mining method selection in comparison to TOPSIS and VIKOR techniques. Furthermore, ANP method has been suggested as a best technique as feedback between the criteria in comparison to other decision making techniques.