بررسي فني و اقتصادي تلفات فيزيكي در دستگاههاي فرآوري بذر ذرت در مغان

در اين تحقيق ابتدا فرايندهاي بوجاري، خشك كردن و درجه بندي و دستگاههاي مورد استفاده براي توليد ذرت بذري در ايستگاه ذرت خشك كني در استان اردبيل (منطقه مغان) مورد بررسي قرار گرفت و شاخصهايي نظير غييرات رطوبت دانه ها و رطوبت محصول نهايي در فرايند خشك شدن و فرآوري دانه ها بررسي شد. همچنين شاخصهاي كيفي نظير درصد دانه هاي شكسته، درصد دانه هاي ترك خورده ، درصد جوانه زني و بنيه بذر وگياهچه نيز در مراحل مختلف توليد بذر در چهار كارخانه توليد بذر ذرت در منطقه مغان مورد بررسي و مقايسه قرار گرفت. نتايج بدست آمده نشان داد كه در مرحله برداشت كاربرد كمباين غلات باعث بروز تلفات بصورت شكستگي و تركدر دانه ها مي شود. همچنين در فرايند خشك شدن بذر، تلفات زماني و مصرف انرژي زياد است . انبارش و نگهداري بذرهاي خشك شده بصورت فله روي سطوح سيماني يا اسفالت در سوله ها نيز موجب جذب احتماليرطوبت در آنها شده و ضمن آلودگي محيطي، حمله حشرات و آفات به بذر را تسريع مي كند. هر چند كه بيشترينخسارت شكستگي در دانه هاي پهن و گرد ملاحظه شد اما بيشترين ترك هاي ملاحظه شده در دانه ها در حين پروسس مربوط به بذور گرد بود. اين خسارت در هر مرحله معمولاً روندي افزايشي داشته و با كاهش رطوبت دانه يك رابطه مستقيم دارد. همچنين نتيجه گيري شد كه در هر ايستگاه تعداد و سرعت چرخش بالابرهاي پياله اي (الواتورها)تاثير بسيار مستقيمي بر روي خسارات فيزيكي وارد شده به بذر دارند و ميتوانند تا بيش از 30 درصد بربذر خسارات شكستگي يا ترك خوردگي را افزايش دهد. جمع بندي بررسي هاي انجام شده نشان داد كه در ايستگاههاي مورد آزمون، بطور متوسط 15 درصد از بذرها بصورت دانه شكسته وخرد شده از خط توليد خارج ميشوند. همچنين حدود 30 درصد از دانه ها نيز درحين فرايند دچار ترك خوردگي مي شوند . نتايج نشان داد كه بدليل آسيب ديدگي احتمالي جنين يا تجمع قارچها و عوامل بيمارهاي گياهي در دانه هاي ترك دار، كاربرد اين گونه بذرها ريسك سبز شدن و جوانه زني بذر را افزايش داده و گاهاً منجر به عدم ظهور يا بدسبزي خواهد شد