مكانمندي ذهنيت فرزندان از نقش والدين در خانه (مطالعه موردي: خانه¬هاي شهرستان گنبدكاووس )

خانه مكاني است كه اوّلين تجربه¬هاي بي¬واسطه با فضا، در انزوا و جمع، روابط با خود، همسر و فرزندان، والدين و خواهر و برادر و ديگران، همه و همه بي¬تعرّض غير در آن ممكن مي¬گردد. سازمان فضايي خانه¬ها در خلال تحولات نوگرايي بيشترين تغيير را داشته است و اين تغيير فرهنگ در تغيير روابط اعضاي خانواده نسبت به گذشته كاملاً قابل مشاهده است. ساخت خانواده مانند هر سيستم ديگر به نوع روابط اعضاي آن مربوط مي¬شود. روابط و تعامل¬هاي تكراري، الگو¬هايي به¬وجود مي¬آورند مبني بر اينكه در خانواده، چگونه، چه¬وقت و با چه¬كسي رابطه برقرار شود و همين الگو¬ها زيربناي سيستم را تشكيل مي¬دهد. همچنين در نظام خانواده مرز¬¬ها امري روان¬شناختي است و به اموري مانند روابط كلامي و غير¬كلامي ميان افراد و موضوعات عاطفي مربوط مي¬شود. اينكه در يك رابطه تعاملي در خانواده چه¬كسي حضور دارد و چه¬كسي بيرون از آن جاي دارد، نشان¬دهنده مرز¬ها در خانواده است. وضوح مرز¬هاي درون خانواده يك شاخص مفيد براي ارزيابي عملكرد خانواده است. بررسي مكانمندي نقش¬هاي خانوادگي، نخستين گام اساسي براي تثبيت الگو¬هاي¬رفتاري مبنايي خانواده و فنون مرزسازي در طراحي است. فعاليت¬¬هاي درون خانه، نوع خاصي از حضور و مكانمندي را نسبت به نوع خانه القا مي¬كنند. بعبارت ديگر، نوع خانه (حياط¬دار و آپارتماني) تأثير زيادي روي برخي فعاليت¬هاي اعضاي¬خانه و رابطه مكان با نقش احتمالي اعضا دارد. بنا¬بر مطالب ذكر شده، خانه بايستي بر¬اساس ارزش¬ها، اعتقادات، باور¬ها و همچنين شيوه¬ي زندگي و ساختار خانواده در آن جامعه طراحي شود تا بتواند به نياز¬هاي روان¬شناختي ساكنين خود پاسخ گويد. از جمله مسائل مورد بررسي در اين تحقيق چگونگي تأثير¬گذاري ساختار هر خانواده و نقش والدين بر تعيين محل هر فضا با كاربري مشخص در خانه مي¬باشد كه براي درك بهتر مفهوم قرارگاه¬ها و مكانمندي ذهني كودكان به 12 خانه در شرايط متفاوت در شهرستان گنبد كاووس رجوع شده¬است و در ادامه نيز سازمان فضايي خانه¬ها مورد توجه قرار مي¬گيرد تا بتوان بر اساس اين سازمان كالبدي و انساني، الگويي واحد جهت طراحي خانه¬ها ارائه شود كه بتواند از لحاظ روانشناسي پاسخگوي نياز¬هاي كودكان باشد.