فزوني حضور زنان در دانشگاه و نقش آن در دگرگوني‌هاي فرهنگي

افزايش تعداد دانشگاه‌هاي ايراني در دهه‌ي اخير تغييرات جدي در سيماي نظام آموزش عالي و نيز شهرهايي كه دانشگاه‌ها به آن وارد شده‌اند ايجاد كرده است. زيرا دانشگاه در شكل يك نهاد اجتماعي همزمان با ورود به بافت‌هاي مختلف نه‌تنها افزايش دسترسي به فرصت آموزش را به همراه دارد كه مي‌تواند تغييرات اجتماعي را نيز در آن رقم بزند. از سوي ديگر بيش از يك دهه است كه زنان به مشتريان اول آموزش عالي در ايران تبديل شده‌اند به‌طوري‌كه از يك سو مهم‌ترين كاربران تغييرات اجتماعي حاصل از دانشگاه هستند و از سوي ديگر خود عامل شكل دادن به تغييراتي جديد در بافت‌هايي كه در آن زندگي مي‌كنند. اما آن‌چه بيشترين اثر را در اين حوزه از خود نشان مي‌دهد روابط فرهنگي است كه زنان در درون دانشگاه و بيرون آن شكل مي‌دهند و از گذار آن‌ها گاه حتي تحولات اجتماعي را نيز پيش مي‌برند. از اين رو پژوهشگر با طراحي پژوهشي از نوع كيفي، در سپهر فلسفي تفسيرگرايي و با رويكرد نظريه‌پردازي داده‌ي بنياد به دنبال پاسخ به اين سوال اساسي بود كه فزوني دسترسي زنان به آموزش عالي و حضور آنان در دانشگاه‌ها چه تاثيري بر روابط فرهنگي درون جامعه گذاشته و در مقابل چه اثراتي را از آن مي‌پذيرد. مشاركت‌گنندگان در اين پژوهش 54 مرد و زن در سه گروه عضو هيات علمي، فعال اجتماعي و دانشجو از سه استان گيلان، قم و سيستان و بلوچستان و ابزار آن مصاحبه‌ي بدون ساختار بوده است. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه از منظر مشاركت‌كنندگان در پژوهش نقطه‌ي عطف تغييرات اجتماعي در نتيجه‌ي افزايش دسترسي به آموزش عالي در ايران تغييرات در حوزه‌ي زنان است كه نخستين آن به «دگرگوني باورها» باز مي‌گردد و دومين بخش ناظر بر «سبك جديد زندگي براي زنان» است. عده‌ايي ديگر«آسيب‌هاي ناشي از آموزش‌هاي دانشگاهي زنان» را بحثي جدي مي‌دانند و مشكلاتي مانند «كمبود كار براي مردان»، «به تاخير افتادن ازدواج»، «اشتغال تمام‌وقت زنان بيرون از خانه»، «ازدياد فسادهاي اخلاقي» و حتي «افزايش طلاق» را به آن نسبت مي‌دهند.