ساختارها و نهادهاي سازماني اقتصاد دانش و تجاري‌سازي آموزش در دانشگاه

مأموريت و رسالت دانشگاه‌ها درگذشته شامل آموزش و پژوهش بود كه امروزه با توجه به تحولات اقتصادي، اجتماعي، سياسي و تكنولوژيكي و نيز بر اساس رسالت و تعهد دانشگاه نسبت به جامعه و بقا و رشد خود دانشگاه، به‌تدريج از نقش سنتي خود فاصله گرفته و با مشاركت در توسعه¬ي اقتصادي و اجتماعي، عهده‌دار رسالت و نقش جديدي گرديده است. امروزه تجاري‌سازي دانش و اقتصاد مبتني بر دانش به يك ضرورت تبديل‌شده است. دانشگاه‌هاي كشور براي تأمين منابع مالي خود و نيز ايفاي نقش مفيد و مؤثر خود در ارتباط با صنعت، بازار و جامعه نيازمند ايجاد ساختارها و نهادهاي سازماني در اين زمينه هستند. از اين رو هدف پژوهش بررسي ساختارها و نهادهاي سازماني اقتصاد دانش و تجاري‌سازي آموزش در دانشگاه بود. روش پژوهش توصيفي- تحليلي بود و با مرور ادبيات نظري و اسناد بالادستي و استفاده از روش‌هاي كيفي مصاحبه و مشاهده در آموزش عالي، مهمترين مفاهيم ساختارها و نهادهاي سازماني شامل: دفاتر ارتباط صنعت و دانشگاه، شهرك علمي و تحقيقاتي، پارك‌هاي علم و فناوري، شركت¬هاي انشعابي (زايشي) دانشگاهي، مراكز رشد (انكوباتور) مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج پژوهش نشان مي¬دهد كه دانشگاه‌هاي كشور مي-بايست نهادهاي ساختاري و سازماني لازم را براي توسعه تجاري¬سازي دانش در دانشگاه‌ها ايجاد كنند و مسئوليت اداره آن‌ها را در جهت حل مشكلات واقعي جامعه و اقتصاد به اساتيد، دانشجويان و فعالان بازار و صنعت واگذار نمايند و موانع بوروكراتيك سازماني را در اين زمينه مرتفع نمايند. يك نهاد سازماني مي‌بايست موجب سهولت ارتباط دانشگاه با جامعه و اقتصاد گردد. در موارد بسياري اين موانع بوروكراتيك خود عاملي در جهت نا اميدي دانشجويان و اساتيد در جهت تجاري‌سازي دانش در دانشگاه مي¬شوند. مي‌توان اميدوار بود با گسترش شركت¬هاي دانش‌بنيان و ايجاد الزامات ساختاري و نهادي كمك‌كننده به تجاري‌سازي دانش، در آينده‌اي نزديك شاهد رشد و شكوفايي اقتصاد مبتني بر دانش در كشورمان باشيم.