اختلافات كشورهاي ساحلي درياي خزر مانعي بر شكل گيري اقتصاد كامل انرژي در عصر پساشوروي: مروري تاريخي (1991-2003)

The Disputes in Caspian Seaside Countries, as Obstacle to Forming a Full Energy Economy in the Post-Soviet Age: A Historical Overview (1991-2003)

با فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در اواخر سال 1991 ميلادي، چهار دولت مستقل در حاشيه‌ي درياي خزر شكل گرفت: آذربايجان، قزاقستان، فدراسيون روسيه و تركمنستان. بنابراين ناگهان، تعداد دولت هاي ساحلي از دو كشور به پنج كشور (با احتساب ايران) افزايش يافت. افزايش تعداد كشورهاي ساحلي درياي خزر با توجه به موقعيت جغرافيايي آنها سبب شد تا بار ديگر مساله تعيين رژيم حقوقي اين پهنه دريايي مطرح گردد؛ اين بود كه اختلاف بر سر سهم كشورهاي ساحلي در خصوص سطح، منابع بستر و زيربستر بالا گرفت؛ برخي از كشورهاي ساحلي روي به توافقات دوجانبه آوردند اما اين وضعيت موجب شد تا مساله بغرنج تر گردد زيرا عدم اقبال برخي كشورهاي ساحلي به توافقات دوجانبه برخي ديگر و نيز دخالت كشورهاي فرامنطقه اي مشكل آفرين بود. اين مقاله، با شيوه توصيفي و تحليلي، در تكاپو است تا اختلافات كشورهاي ساحلي را شناسايي و آنها را مانعي بر سر راه اكتشاف، بهره برداري از منابع انرژي موجود در درياي خزر و شكل گيري اقتصاد درهم تنيده و كامل منطقه اي در حوزه انرژي معرفي نمايد تا خوانندگان، شناخت بيشتري نسبت به چرايي جهت گيري هاي دولت هاي ساحلي درياي خزر و عدم تكامل تجارت منطقه اي كامل در اين پهنه جغرافيايي داشته باشند.

Following the collapse of the Soviet Union in late 1991, four independent states were formed on the coast of the Caspian Sea: Azerbaijan, Kazakhstan, the Russian Federation, and Turkmenistan. So, suddenly, the number of coastal states increased from two to five countries (including Iran). The increase in the number of coastal countries in the Caspian Sea due to their geographical location has raised again the issue of legal status of the maritime zone; the dispute over the share of coastal countries in terms of surface, bed resources and substrate has increased; Seaside bilateral agreements were reached, but this situation became more complex because some seaside countries disapproved of bilateral agreements, as well as trans-regional interference. This paper, in a descriptive and analytical way, seeks to identify the disputes between coastal states and to Introduce them as an obstacle in the exploration, exploitation of Caspian energy resources, and the formation of a regional intertwined and complete energy economy to give readers a better understanding of why the Caspian coastal states are orienting and the lack of full regional trade in this geographical area.