رويكرد امام رضا (ع) در مناظره با راس الجالوت و تقويت عقلانيت در كلام يهود

Imam Reza s Approach in Disputation with Ra s Al- Galut and its results for Jewish Theology

مناظرة امام رضا (ع) با رأس الجالوت يهودي، رسمي ترين رويارويي دو عالم برجستة مسلمان و يهودي تا زمان خود بود. امام رضا (ع) از حضور در جلسة مناظره اكراه داشت، با اين وجود، مقام علمي رأس الجالوت را محترم داشت و تقدم او را در سئوال لحاظ نمود. ايشان در بخش هايي از مناظره با زبان عبري سخن گفت و تنها به متون يهودي استناد كرد. همچنين، امام از طرح مسائلي كه ممكن بود موجوديت جامعة يهودي را به مخاطره اندازد، پرهيز نمود. پس از اين جلسه، رويدادهاي در جامعة يهودي اتفاق افتاد كه به نظر، با مناظره ارتباط داشتند؛ از جمله اين كه مدارس ديني عراق فعال تر شدند، اعتبار رأس الجالوت و تشكيلات او كاهش يافت و علماء به سوي نوشتن دفاعياتي به زبان عربي سوق يافتند. از ديدگاه كلامي، جناح معارض رأس الجالوت در يهود، موسوم به قرائيم، تقويت شدند و به نوبة خود، بر جريان عقل-گرايي يهودي اثر نهادند. به لحاظ تاريخي نيز رويكردهاي استدلال هاي يهودي به مقولة «نبوت» از زاوية «معجزه محور» به زواياي «عقل محور» و «وحي محور» سوق يافت.