بررسي جايگاه عقلانيت در الهيات كاتوليك و كلام اماميه

An Study of Place of Rationality in Catholic Theology and Imamiyya Theology

تبيين، توجيه و دفاع عقلاني از باورها و آموزه‌هاي ديني مسأله‌اي است كه در طول تاريخ، همواره دغدغه اصلي الاهي‌دانان كاتوليك و متكلمان اماميه بوده است. بديهي است كه اين تلاش نظري از يك سو، رابطه مستقيمي با معناي حجيت عقل و گستره آن در الاهيات دارد، و از سوي ديگر، وابسته به عقلانيتِ ذاتي آموزه‌ها و اعتقادات ديني است. به عبارت ديگر، تضاد نظري ميان عقل و ايمان، و وجود باورهاي دينيِ عقل ستيز در يك دين، مسأله‌اي است كه جايگاه عقلانيت در نظام فكري آن دين را با چالشي جدي روبرو خواهد نمود. اين تحقيق در صدد است تا با بررسي تحليلي و مقايسه‌اي الهيات كاتوليك و كلام اماميه نشان ‌دهد كه ناسازگاري آموزه‌هاي بنيادين مسيحي با عقل از يك سو، و نگاه محدود آن‌ها به حجيت و گستره عقل از سويي ديگر، جايگاه عقلانيت در اين دين را دچار تزلزل نموده و در نتيجه پذيرش دين را بر پايه ايمان قرار داده است. اين در حالي است كه اعتقاد به حجيت ذاتي عقل، و وجود باورهاي معقول در مكتب اماميه كه بازتاب آن را در سيره امام رضا (ع) مي‌توان ملاحظه نمود، جايگاه مستحكم و رفيعي را براي عقلانيت در اين مكتب فراهم آورده است.