معماري صنعتي ايران در دوره پهلوي اول مطالعه موردي: نقش شونمان در صنعتي شدن اصفهان

Industrial architecture of Iran during the first Pahlavi era Case study: Shounam s role in industrialization of Isfahan

تاسيس كارخانه هاي صنعتي در عصر پهلوي اول ، تاثير بسزايي در تغيير چهره شهرها گذاشت . شكل گيري اين فضاها وساختمان هاي حجيم ، پيدايش طبقه جديدي در معماري بود ه است كه از آن با نام معماري صنعتي ياد مي شود. بنابر اين بناهاي مورد نظر ما آن دسته از بناها وعمدتا كارخانه ها هستند كه با انقلاب صنعتي نيمه دوم قرن هجدهم به وجود آمد وتوسعه يافت . در ايران دوره رضاشاه ، تاسيس سلسله وار كارخانه هاي بزرگ صنعتي در بافت كهنه و سنتي شهرها وپيش از آن كه شهرهاي ايران زمينه توسعه صنعتي اروپا را داشته باشد ، معماري خاصي را ايجاد نمود كه شروع معماري صنعتي ايران را از آن تاريخ مي دانيم . دوره رضا شاه صنعتي كردن از بالا انجام گرفت كه از نظر اقتصادي آن سال ها يكي از دوره هاي مهم تاريخي ايران در زمينه انباشت سرمايه است. در اين دوران، زيباترين نمونه هاي معماري صنعتي با سبك هايي متفاوت، در ايران شكل گرفت همچون سبك سنتي با كارخانه هايي نظير هراتي و درخشان، اقبال و ساير كارخانجات يزد، سبك مدرن- سنتي اروپايي با كارخانجاتي هم چون هوختيف در لاهيجان و كارخانه چاي گلستان، سبك تلفيق ايده هاي مدرن – سنتي مكتب اصفهان در كارخانجاتي هم چون ريسباف، دخانيات، صنايع پشم و ن خريسي قيصريه قم، سبك صنعتي آغازين در بناهايي نظير كارخانه قند كهريزك، كارخانه آرد صادق اف در نزديكي قزوين، كارخانه چرم خسروي تبريز، سبك راسيوناليستي هم چون سيمان شهر ري و ... ؛ كه شهر » اصفهان « يعني منچستر ايران از اين مواهب بيشتر بهره جست.