شماره ركورد كنفرانس :
4793
عنوان مقاله :
جايگاه صورخيال و صنايع بديعي در عنوان منظومههاي فارسي
پديدآورندگان :
دهرامي دكتر مهدي dehrami3@gmail.com استاديار زبان و ادبيات فارسي دانشگاه جيرفت
كليدواژه :
صورخيال , صنايع بديعي , منظومههاي فارسي , عنوان منظومه , بلاغت
عنوان كنفرانس :
نخستين همايش ملي تحقيقات ادبي
چكيده فارسي :
عنوان هر اثر ادبي مانند متن آن، محملي براي ايجاد صورخيال و تمهيدات هنري است و نويسنده يا شاعر سعي ميكند بهگونهاي آن را برگزيند كه علاوه برآنكه محتواي اثر را بازگو كند، با بهكارگيري خلاقيتهاي هنري و آشناييزدايي، مخاطب را در اولين برخورد، از يكسو به ادبيت و موضوع متن آگاه نمايد و از سويي ديگر، او را به مطالعه ترغيب كند. اگرچه متن اصلي بسياري از آثار ادبي از حيث بلاغت مورد واكاوي قرار گرفته، به عنوان آثار از اين منظر توجه جدي نشده است. هدف اين مقاله نشاندادن چگونگي و انواع كاربرد صورخيال و صنايع بديعي در عنوان منظومههاي فارسي است كه با روش توصيفي تحليلي، با بررسي قريب به صد منظومه تا قرن دهم، مهمترين صورخيال و صنايع بديعي بهكار رفته در آنها را نشان ميدهد. در ادبيات پيش از اسلام و دورههاي نخست ادبيات فارسي از نام آثار، به عنوان بستري براي ايجاد خلاقيت هنري كمتر استفاده ميشده و به مرور تمهيداتي چون مجاز(با علاقههاي سببيت و جزء از كل)، استعاره، ايهام، براهت استهلال، رعايت سجع و مواردي ديگر تبديل به معيار مهمي در گزينش عنوان آثار قرار گرفته است. اهميت اين تمهيدات بهخصوص در آثار غيرروايي به حدي است كه گاه جنبه تناسب محتوا و عنوان كمرنگ شده است و عنوان بدون در نظر داشتن جنبه ادبي آن، گوياي محتوا نيست؛ از همين روي صاحب اثر، در بخشهاي ابتدايي يا پاياني اثر، در وجه تسميه عنوان، به ارتباط هنري عنوان و محتوا پرداخته و اين شيوه، به عنوان سنت و امري رايج، جزيي از ساختار متنهاي ادبي قرار گرفته است.