تركيبات باهم‌آيند در كارنامۀ اردشير بابكان

زبان شناسان، تاريخ زبان فارسي را به سه دورۀ باستان، ميانه و نو تقسيم كرده اند. بيشترين آثار باقي‌مانده از زبان هاي ايراني در دورۀ ميانه مربوط به زبان فارسي ميانه و در قالب نوشته‌هاي ادبي و ديني (زردشتي) و غير ديني دوران فرمانروايي ساسانيان است. كارنامۀ اردشير بابكان، كه در تقسيم‌بنديِ متون تاريخي به زبان فارسي ميانه جاي دارد، احتمالاً در پايان دورۀ ساساني و براساس روايت‌هاي كهن‌تري در فارس نوشته شده است (تفضلي، 1376: 260). اين متن اگرچه ارزش ادبي چنداني ندارد، از ديدگاه زبان‌شناسي بسيار ارزشمند است. در اين پژوهش، هدف بررسيِ تركيبات باهم‌آيند در اين متن فارسي ميانه است. منظور از تركيبات باهم‌آيند، مجموعه‌اي از دو يا چند كلمه است كه روي هم يك نقش دستوري دارند و يك معناي خاص را القاء مي‌كنند . بنابر اين تعريف، در گزينش تركيبات باهم آيند در اين پژوهش، هر دو ديدگاه معنايي و دستوري درنظر گرفته شده است. همچنين ميزان هم‌نشيني اين تركيبات به طور كل در زبان فارسي ميانه ملاك گزينش بوده است. نخست، متن كارنامۀ اردشير بابكان بررسي و تركيبات با ويژگي‌هاي گفته شده گردآوري شد. سپس، نگارنده به دسته‌بندي و تحليل اين تركيبات با توجه به اجزاي تشكيل‌دهندۀ آنها پرداخت. برآيند و حاصل اين پژوهش نشان داد كه بيشتر تركيبات باهم آيند در متن فارسي ميانۀ كارنامۀ اردشير بابكان از نوع تركيبات فعلي بوده و پس از آن تركيبات اسمي بيشترين ميزان كاربرد را داشتند. همچنين، بيشتر تركيبات باهم‌آيند از نوع صفت/اسم/ قيد + همكرد بوده است.