بررسي اغراض ثانوي جملات انشايي در ديوان حافظ

در علم معاني واژگان نقش چنداني ايفاء نمي‌كنند و حائز اهميت نيستند در مقابل اين جمله است كه اساس واقع مي‌شود، هرگونه جمله ايي يك مفهوم ظاهري دارد كه در بحث دستور زبان مورد بررسي قرار مي گيرد، به عنوان مثال: جمله‌ي حامل خبر است و با جمله‌ي پرسشي، سؤال مطرح مي كنند، اما در عرف و سنت هاي ادبي از اين گونه جملات به ضرورت حالات گوناگون براي اهداف ديگري نيز مورد استفاده واقع مي شود كه آگاهي از اين ابزارها براي كسي كه قصد دارد مؤثر سخن بگويد لازم است. شعر حافظ در قياس با حجم انبوه شعر فارسي در انتقال مقاصد و اغراض متعدد در محدوده‌ي كوچك كلمات منزلت ويژه و يكتايي دارد. در اين مقاله سعي شده است با استخراج جملات انشايي كه در مفهوم ثانوي به كار رفته، ميزان استفاده‌ي حافظ از اين ظرفيت بلاغي مشخص گردد و بسامد جملات انشايي به كار رفته در معاني مختلف بر اساس تعاريف كتب بلاغي به صورت بسامدي مشخص گردد تا هم با ميزان نوآوري هاي طرز بيان و هم به اين نكته كه آيا مي توان اين ويژگي را جزء مولفه هاي سبكي شعر حافظ به شمار آورد، پي ببريم.