آموزش دستور زبان فارسي (مشكلات، راهكارها)

دستور زبان عبارت است از مجموعه‌ قواعد مربوط به كاربرد عناصر و اجزاي تشكيل‌دهندۀ گفتار يعني قواعد مربوط به روساخت و زيرساخت كلام، گروه، واژه و جمله. دستور حوزه‌اي از زبان است كه به‌دليل طبيعت خاص و پيچيدۀ آن همواره مورد نقد ‌و‌ بررسي بوده است. آموزش دستور همواره يكي از مباحث جدّي و چالش‌برانگيز برنامه‌ريزان و مدرسان بوده است؛ در برخي از برنامه‌هاي درسي، دستور، محور آموزش بوده و محتواي اصلي تلقّي شده است د‌رحالي‌كه در برخي ديگر، دستور به‌كلّي كنار نهاده‌شده و معنا، محور برنامه‌هاي آموزش زبان قرار گرفته است. اگرچه امروزه توجه به دستور زبان در كانون توجه طراحان درسي و برنامه‌ريزان آموزشي قرار ندارد، اما هنوز از اهميت و جايگاه به‌سزايي در آموزش زبان برخوردار است، لذا بررسي مشكلات و ارائۀ راهكارهايي جهت رفع آموزش دستور زبان بايد بيشتر از پيش مدّنظر قرار گيرد. هدف اصلي اين مقاله پي‌بردن به نقش و جايگاه دستور زبان در آموزش زبان و بررسي كاستي‌ها و نواقص اين عرصه و ارائۀ راهكارهاي مناسب جهت حل آنهاست. پژوهش حاضر در صدد بررسي مسئلۀ ماهيت دستور در نظام آموزشي و انعكاس آن در كتب دستوري است. براي اين منظور ابتدا در چهارچوب سطح بندي مفهوم دستور مورد بررسي قرار مي‌‌گيرد و سپس كاستي‌هاي موجود در آموزش اين علم، نقص‌ها و نا‌به‌ساماني‌ها مورد ‌بررسي قرار خواهد گرفت و ضمن شناسايي مشكلات اين عرصه به ارائۀ راه كارهايي جهت تقويت امر آموزش دستور زبان خواهيم پرداخت. نتايج اين مقاله به شيوۀ توصيفي- تحليلي و بر مبناي داده‌هاي كتابخانه‌اي است.