بررسي مفهوم «ربّات الحجال» در عبارت آخر خطبۀ 27 نهج البلاغه

نهج البلاغه گنجينه اي عظيم از معارف و اصول اسلامي كه كلام نوراني و سراسر حكمت حضرت علي (ع) در ساحات گوناگون در آن جمع آوري شده است. در ظاهر بعضي از كلمات حضرت علي (ع) از نگاه انسان امروز، بي توجهي و توهين به جنس زن مشاهده مي شود كه بسياري از آنها با توجه به بررسي و تحليل روانشناسانۀ كلام حضرت (ع) و نيز توجه دادن به ديگر فرمايشات ايشان توسط دانشمندان و علماي اسلامي مرتفع گرديده است. در اين پژوهش عبارت آخر خطبۀ 27 نهج البلاغه كه در آن دربارۀ صاحبان حجله سخن به ميان آمده است مورد بررسي قرار مي گيرد. معناي ظاهري عبارت «عقول ربّات الحجال» عبارتست از «عقل هاي صاحبان حجله» كه بنا به نظر اكثر قريب به اتفاق مترجمان، منظور جنس زن است. اما بررسي بيشتر عبارت در دو ساحت اهميت دارد: 1. شرايط زماني كلام و موقعيتي كه اميرالمومنين (ع) فرمايش خود را مطرح كرده اند 2. معناي مورد نظر امام (ع). بنابراين كوشيده ايم به شيوۀ توصيفي تحليلي و با مراجعه به منابع كتابخانه اي، اعم از شرح هاي مختلف نهج البلاغه و آثار مرتبط، با هدف رفع ابهام از كلام حضرت علي (ع) در ذهن مخاطب، دربارۀ لايه هاي پنهان عبارت «عقول ربّات الحجال» جستجو كنيم. كلمات كليدي: امام علي (ع)، نهج البلاغه، زن، خطبۀ 27، ربّات الحجال.